Conferentie over de toekomst van Europa

Welke bevoegdheden moet de Europese Unie hebben? Wie neemt de besluiten en hoe worden die democratisch gecontroleerd? En waar liggen de grenzen van de Europese Unie? Dergelijke vragen kunnen aan de orde komen tijdens de Conferentie over de toekomst van Europa.

Burgers kunnen het komende jaar via een platform (online) meepraten tijdens de Conferentie over de toekomst van Europa. Het platform is beschikbaar in 24 talen en biedt burgers uit de Unie de mogelijkheid hun ideeën en visie via online-evenementen te delen en uit te wisselen. In april 2022 zal een rapport over de conferentie aangeboden worden aan de drie Europese instellingen (het Europees Parlement, de Raad en de Eurpese Commissie). Dit vormt de input voor de toekomstige richting en het toekomstige beleid van de EU. Het gezamenlijke voorzitterschap van de conferentie heeft beloofd om gevolg te geven aan de resultaten van de conferentie. Meedoen aan het platform kan via het Digitaal platform voor de Conferentie over de toekomst van Europa.  

De Conferentie hield op 9 mei 2021, een digitale startbijeenkomst, met jongeren uit alle 27 lidstaten en 500 burgers. Onder anderen de Voorzitter van het Europees Parlement, David Sassoli, de Voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, de Portugese premier, António Costa, en de Franse President, Emmanuel Macron, hielden een toespraak.

De eerste plenaire vergadering van de Conferentie over de Toekomst van Europa vond plaats op 19 juni 2021 in Straatsburg. Tijdens deze inaugurele sessie werden het doel en de verwachte resultaten van de conferentie besproken met onder andere burgers en vertegenwoordigers van de Europese instellingen en nationale parlementen.

Vanuit de Tweede Kamer namen de leden Kamminga (VVD) en Sjoerdsma (D66) digitaal deel en vanuit de Eerste Kamer de leden Oomen-Ruijten (CDA) en Van Apeldoorn (SP). In naam van de delegatie riep het lid Van Apeldoorn op om in dialoog te gaan met de burgers  en oprecht te luisteren naar de diverse standpunten over de Europese Unie. Van Apeldoorn merkte ook op dat, indien de uitkomsten van de conferentie daartoe leiden, een verdragswijziging tot de mogelijkheden moet behoren.

De Conferentie over de Toekomst van Europa zal via het bovenstaande meertalig Digitale Platform en verschillende nationale en Europese evenementen Europese burgers de kans geven om hun gedachten over de uitdagingen en prioriteiten van Europa te delen.

De commissie Europese Zaken van de Tweede Kamer heeft daarnaast drie rapporteurs voor de Conferentie over de Toekomst van Europa ingesteld die het proces van de Conferentie nauwgezet gaan volgen en ook eigen activiteiten zullen ontplooien op dit gebied. Dit betreft de leden Amhaouch (CDA), Kamminga (VVD) en Sjoerdsma (D66). Op 10 juni 2021 is het mandaat van de rapporteurs goedgekeurd door de commissie Europese Zaken, waarin de voorgenomen activiteiten van de rapporteurs genoemd worden.

De rapporteurs zijn op 16 februari 2022 een burgerconsultatie gestart, waarbij enkele aanbevelingen uit de Conferentie over de Toekomst van Europa zijn voorgelegd aan het brede publiek. Deze consultatie heeft tot en met 14 maart 2022 gelopen en heeft ruime 9.000 inzendingen opgeleverd. Deelnemers aan de consultatie hebben daarbij hun antwoord kunnen geven op de volgende zeven vragen:

1. Wat moet volgens u de grootste prioriteit zijn voor de EU? Aan welke onderwerpen moet de EU volgens u de meeste aandacht geven?
2. Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement kunt u stemmen op een nationale (Nederlandse) kandidaat. Zou u ook direct willenstemmen op een kandidaat uit een andere lidstaat? Waarom wel/niet?
3. Vindt u dat burgers beter en directer betrokken moeten worden bij besluiten die door de EU worden genomen? Waarom wel/niet? Hoe kunnen burgers goed worden betrokken?
4. Wat kunnen we leren van de coronacrisis als het gaat om Europese samenwerking? Moet de EU bijvoorbeeld meer mogelijkheden krijgen om wetgeving en beleid te maken op het gebied van gezondheid?
5. Vindt u dat de EU meer bevoegdheden moet krijgen op het gebied van veiligheid en defensie?
6. Als u het één dag voor het zeggen zou hebben, wat zou u dan veranderen in de EU?
7. Hoe zou u op de hoogte willen blijven van ontwikkelingen binnen de EU?

Er is een grote variëteit aan antwoorden binnengekomen, met enkele interessante suggesties. Zo blijkt uit de consultatie dat er zeer veel belang wordt gehecht door burgers aan meer transparantie en openheid, dit zou ook de betrokkenheid van burgers bij (politieke) besluitvorming ten goede komen. Qua prioriteiten voor de EU zijn de suggesties zeer uiteenlopend: van uittreding uit de EU en aandacht voor subsidiariteit tot klimaat, privacy, rechtsstatelijkheid, EU-uitbreiding en democratie.

De rapporteurs zullen de inbreng uit de burgerconsultatie gebruiken in het verdere proces rondom de Conferentie over de Toekomst van Europa. Deze loopt nog tot 9 mei 2022.

Aangenomen moties

Tijdens het plenaire debat over de Staat van de Europese Unie van 10 juni 2021 zijn enkele moties over de Conferentie over de Toekomst van Europa aangenomen:
Motie 35663 nr. 9 van de leden Sjoerdsma (D66), Amhaouch (CDA) en Jasper van Dijk (SP) over het niet bij voorbaat uitsluiten van verdragswijzigingen
Motie 35663 nr. 11 van de leden Amhaouch (CDA) en Kamminga (VVD) over het betrekken van de Nederlandse burger bij de Conferentie over de Toekomst van Europa
Motie 35663 nr. 12 van het lid Eppink (JA21) over een open debat met oog voor politieke diversiteit en inhoudelijke alternatieven 
Motie 25663 nr. 30 van het lid Amhaouch (CDA) over een paper over de hervorming van het Europees buitenlandbeleid