Topstukken ontdekt in historische boekencollectie van Tweede Kamer
De Tweede Kamer heeft een begin gemaakt met de systematische inventarisatie van de eigen boekencollectie. Daarbij zijn nu al een paar zeer unieke exemplaren aan het licht gekomen. Een daarvan is een kostbare eerste druk van The Wealth of Nations van Adam Smith, de achttiende-eeuwse filosoof en wegbereider van het liberalisme. Op donderdag 31 mei 2018 gaf de Tweede Kamer een toelichting op de grootschalige inventarisatie en restauratie van de historische boekencollectie.
‘Kraamkamer’ van de Tweede Kamer
800 meter oude boeken
In totaal heeft de Tweede Kamer ongeveer 800 meter aan oude boeken. Die staan overigens niet alleen in de Handelingenkamer, maar ook op de boekenzolder bovenin gebouw Binnenhof 1A. Tot nu toe zijn de boeken tot 1830 geïnventariseerd. De komende tijd gaat het onderzoek door met recentere boeken. Bij de presentatie van de eerste vondsten zei Voorzitter Khadija Arib: “De boeken en pamfletten van vóór 1800 zijn een spiegel van de wordingsgeschiedenis van ons moderne Nederland. De historische collectie is ook een kijkje in de kraamkamer van deze Tweede Kamer.”
Vies
De boeken zijn door de jaren heen vies geworden en verkeren voor een deel in slechte staat. Ze zullen de komende jaren schoongemaakt, hersteld of gerestaureerd worden. Hierna gaan ze de Historische Boekencollectie van de Tweede Kamer vormen. Er wordt over nagedacht om een deel van de boeken tentoon te stellen. Boeken die niet relevant zijn voor de Kamer, krijgen een plek in de Koninklijke Bibliotheek. Als die geen belang heeft bij de boeken, worden ze weggegooid. Maar Kamervoorzitter Arib zei tijdens de presentatie dat zij dit pijnlijk zou vinden.
The Wealth of Nations
Boekhistoricus Alex Alsemgeest heeft de boeken in opdracht van de Tweede Kamer onderzocht. Hij lichtte er tijdens de presentatie een aantal bijzondere vondsten uit. Het boek dat er het meest uitspringt, is toch wel het tweedelige ‘The Wealth of Nations’ van de beroemde achttiende-eeuwse filosoof van het vrijemarktdenken, Adam Smith.
Alsemgeest: “Ik was zeer verbaasd om dit boek in de collectie van de Tweede Kamer tegen te komen. Het zegt misschien niet direct iets over onze parlementaire geschiedenis, maar het boek wordt wel heel vaak aangehaald in de Handelingen van de negentiende eeuw. Verschillende Kamerleden quoten Adam Smith als zij economische onderwerpen bespreken.”
“Het is bovendien een eerste druk. Als dit boek op een veiling wordt aangeboden, springen vooral Engelse en Amerikaanse kopers erbovenop. Je kunt een klein huis kopen van dit werk. Maar dat doen we niet, want het hoort hier in de collectie. Het boek vertelt iets over de geschiedenis van de Tweede Kamer.” Alex vond het boek bij de sectie economische geschiedenis. “Het boek dat ernaast lag, was ‘Das Kapital’ van Karl Marx!”
Tot de boekencollectie behoort een aantal unieke boeken, waarvan er maar één exemplaar bekend is. Doordat de werken een vermelding krijgen in de Nederlandse Bibliografie (een lijst met publicaties die in Nederland, over Nederland of in de Nederlandse taal zijn verschenen) zijn de boeken ook beter te vinden voor geïnteresseerde wetenschappers.
Tastbaar erfgoed
Volgens Voorzitter Arib is het belangrijk om de boeken niet weg te stoppen. “We moeten ervoor zorgen dat de boeken beschikbaar blijven voor historisch onderzoek. We moeten ze ook gebruiken om het verhaal van de Kamer te vertellen, om mee te pronken. Want zoals een boekenkast veel zegt over zijn eigenaar, zo laat de Historische Boekencollectie in het beste geval zien dat de Tweede Kamer liefde heeft voor het ambacht, ontzag voor het verleden en aandacht voor het tastbare erfgoed.”
