Staatscommissie parlementair stelsel publiceert eindverslag
Is het nodig om het Nederlandse parlementaire stelsel aan te passen? Over die kwestie heeft een staatscommissie onder voorzitterschap van Johan Remkes zich het afgelopen jaar gebogen. Op donderdag 13 december presenteerde de commissie haar aanbevelingen in een eindrapport. Op donderdag 21 juni 2018 publiceerde zij al een tussenstand van haar onderzoek.
13 december 2018: eindverslag commissie-Remkes
"De grote maatschappelijke en technologische veranderingen maken het noodzakelijk ons parlementair stelsel toekomstbestendig te maken", aldus commissievoorzitter Johan Remkes. "Na honderd jaar is het hoog tijd voor aanpassingen van onze democratie en rechtsstaat."
De commissie heeft een top-7 gemaakt van haar aanbevelingen:
- Aanpassing van het kiesstelsel voor de Tweede Kamer;
- Invoering correctief bindend referendum;
- Invoeren van de gekozen formateur;
- Instellen van een Constitutioneel Hof;
- Opstellen van een Wet op de politieke partijen (Wpp);
- Meer democratische kennis en vaardigheden in het onderwijs;
- Invoeren terugzendrecht voor de Eerste Kamer.
Lees het eindverslag
Op de website van de staatscommissie parlementair stelsel kunt u het eindverslag of een samenvatting daarvan lezen.
21 juni 2018: tussenstand onderzoek
Commissievoorzitter Johan Remkes heeft donderdag 21 juni 2018 een tussenstand gegeven van het onderzoek. De commissie heeft een aantal mogelijke verbeteringen in kaart gebracht voor het versterken van de democratie, de rechtsstaat en het parlement. Lees meer over de tussenstand van het onderzoek.
18 oktober 2017: probleemverkenning
De staatscommissie parlementair stelsel publiceerde op woensdag 18 oktober 2017 een analyse van de sterke en zwakke punten van de Nederlandse parlementaire democratie. In een probleemverkenning onderscheidde de commissie zes thema's voor verder onderzoek: het principe van vertegenwoordiging, de rol van politieke partijen, de kabinetsformatie, de weerbaarheid van de democratie, de macht van de nationale overheid en het tweekamerstelsel.
Bekijk de website van de staatscommissie parlementair stelsel voor de probleemverkenning en meer informatie over de commissie.
Begeleidingscommissie
De Eerste Kamer en de Tweede Kamer hebben een begeleidingscommissie samengesteld voor de Staatscommissie Parlementair Stelsel, met vier Tweede Kamerleden en drie Eerste Kamerleden. De staatscommissie is onafhankelijk. Zij kan aanbevelingen doen voor veranderingen.
De zes thema's die de staatscommissie heeft onderscheiden (bron: Staatscommissie parlementair stelsel). Klik voor een grotere afbeelding.
27 januari 2017: instelling Staatscommissie bezinning parlementair stelsel
De Ministerraad ging op vrijdag 27 januari 2017 akkoord met de instelling van de staatscommissie bezinning parlementair stelsel, een gezamenlijk initiatief van de Eerste en Tweede Kamer. Op maandag 13 februari heeft minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) de commissie geïnstalleerd. De commissie heeft de opdracht gekregen om niet alleen te kijken naar de ontwikkeling van het parlementair stelsel in Nederland, maar ook naar belangrijke ontwikkelingen in politiek en samenleving die invloed hebben op de manier waarop het parlementair stelsel functioneert.
Drie vragen over de taak van de staatscommissie
Wat gaat de staatscommissie onderzoeken?
In deze veranderende tijden is volgens de Eerste en Tweede Kamer een bezinning op het functioneren van het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie gewenst. Daarom stelden Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib en Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol op dinsdag 12 juli 2016 in een brief aan premier Rutte voor om een staatscommissie in te stellen. De commissie moet een antwoord geven op de vraag of het parlementaire stelsel voldoende toekomstbestendig is. En als dat niet zo blijkt te zijn, moet de staatscommissie duidelijk maken welke aanpassingen nodig zijn. Ook het initiatiefvoorstel van SGP-Kamerlid Kees van der Staaij over verzwaarde parlementaire goedkeuring voor EU-verdragen wordt bij de staatscommissie onder de aandacht gebracht.
Wat is de aanleiding?
In hun brief aan premier Rutte omschreven de Kamervoorzitters diverse redenen voor een bezinning op de parlementaire democratie. Allereerst vertonen de verkiezingsuitslagen de laatste jaren steeds grotere verschillen. Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat de Nederlandse burgers meer betrokken willen zijn bij beleid en politiek. Daarnaast worden Europese besluiten belangrijker voor het Nederlandse parlement. Ook zijn de laatste jaren veel taken van de rijksoverheid overgegaan naar de gemeenten. Bovendien heeft de opkomst van internet en sociale media invloed op de werking van het parlement en de democratie.
Wie nemen zitting in de staatscommissie?
Johan Remkes, commissaris van de Koning in Noord-Holland en voormalig minister en Tweede Kamerlid voor de VVD, is aangesteld als voorzitter van de staatscommissie. De overige leden zijn vooraanstaande wetenschappers en ervaren oud-Kamerleden.