Brief regering : Uitvoeringsagenda NOVEX Rotterdamse haven

Nr. 57
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 april 2025

Hierbij doe ik uw Kamer de uitvoeringsagenda voor het NOVEX-gebied de Rotterdamse
haven toekomen, mede namens de Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening,
de Minister van Klimaat en Groene Groei, de Minister van Economische Zaken, de Minister
en Staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur en de Staatssecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat. In het Bestuurlijk Overleg NOVEX Rotterdamse haven
van 26 maart jl., is deze uitvoeringsagenda vrijgegeven voor publicatie.

In dit NOVEX-gebied werken Rijk, regio en haven samen aan de ruimtelijke ontwikkeling
van het havengebied. Centraal staat daarin de transitie van de haven in goede balans
met de leefomgeving. Eind 2023 is uw kamer geïnformeerd over het Ontwikkelperspectief:
«Samenwerken aan de toekomst van het Rotterdamse havengebied» (Kamerstuk 31 409 nr. 432). In de uitvoeringagenda zijn de ambities van dit ontwikkelperspectief vertaald naar
concrete doelen, afspraken en projecten. De uitvoeringsagenda vormt de komende jaren
het vertrekpunt voor de samenwerking van de NOVEX partners met een brede groep betrokken
regiogemeenten, havenbedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties en andere betrokken
organisaties, die zijn vertegenwoordigd in het Breed Bestuurlijk Overleg NOVEX Rotterdamse
haven.

De Rotterdamse haven is van groot belang voor de Nederlandse economie en samenleving.
De haven is het logistieke knooppunt voor goederen- en energiestromen en daarmee cruciaal
voor de strategische autonomie en weerbaarheid van Nederland en Europa. De Rotterdamse
haven speelt een sleutelrol in het huidige en toekomstige energiesysteem van Nederland
en Europa en is daarom een onmisbare schakel met het oog op leveringszekerheid van
(duurzame) energie, zoals waterstof. Om een sterke haven te kunnen blijven, richt
de NOVEX-samenwerking zich op drie doelen:

– Transitie van de haven

– Krachtige metropoolregio

– Balans met de leefomgeving

De energie-, grondstoffen- en materialentransitie maken dat de haven de komende jaren
een ingrijpende verandering doormaakt. Deze ombouw van de haven vraagt forse investeringen
en (extra) fysieke en milieuruimte, terwijl de beschikbaarheid van deze ruimte en
vergunningverlening onder druk staat, onder andere als gevolg van de stikstofproblematiek.
Daarnaast komen vanuit verschillende nationale programma’s en projectprocedures extra
ruimteclaims op de haven af. Zo is de haven in beeld als locatie voor kernenergie
en voor de extra aanlanding van windenergie. Daarnaast kijkt Defensie naar de Maasvlakte
2 voor gegarandeerde havencapaciteit voor Host Nation Support en als locatie voor
incidentele amfibische oefeningen. Defensie wil voldoende havencapaciteit om meerdere
schepen met militaire lading (waaronder munitie) tegelijk te kunnen afhandelen. De
geopolitieke ontwikkelingen maken het nodig onze positie als transitieland in NAVO-verband
te versterken. Kabinetsbesluitvorming over voorkeurslocaties is voorzien eind mei
wanneer het kabinet het ontwerp Nationaal Programma Ruimte voor Defensie zal vaststellen.
In de aanloop daarnaartoe stemmen de NOVEX-partners met Defensie af op welke wijze
en waar precies de gegarandeerde havencapaciteit voor Defensie een plek kan krijgen.

Niet alles past. Integraal afwegen van de vele ruimteclaims in de Rotterdamse haven
wordt op de NOVEX-tafel voorbereid en de afspraken in de Uitvoeringsagenda helpen
daarbij. Door samen te werken ontstaat samenhang in ruimtelijke keuzes op nationaal,
regionaal en lokaal niveau. De integrale afwegingen op nationaal niveau landen in
de Nota Ruimte. Voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van de haven starten
de NOVEX partners gezamenlijk een onderzoek naar nut, noodzaak en impact op de omgeving
van verschillende oplossingsrichtingen voor het ruimtegebrek in de Rotterdamse haven
en voor de versterking van de leefomgeving. Onder de te onderzoeken oplossingsrichtingen
vallen in ieder geval intensivering en optimalisering van het ruimtegebruik in het
bestaande havengebied, de potentie van bestaande bedrijventerreinen in de regio en
de (on)mogelijkheid van een zeewaartse uitbreiding, waarbij aspecten zoals stikstofdepositie,
de noodzaak tot natuurcompensatie, visserij en zandbeschikbaarheid in beschouwing
worden genomen. Voor de toekomstige waterveiligheid van Nederland zijn zandsuppleties
namelijk van cruciaal belang. Daar is veel zand voor nodig. Een kustuitbreiding vergroot
de druk op onze strategische zandvoorraad door de aanleg van een uitbreiding en aanvullend
onderhoud. Het is dus van belang rekening te houden met water en bodem bij keuzes
voor wat er in havengebieden mogelijk is en de kaders voor waterveiligheid die daarbij
gelden.

De komende maanden zullen verschillende onderzoeken die in het kader van NOVEX zijn
uitgevoerd beschikbaar komen, waaronder een onderzoek naar het ruimtegebrek in de
haven, een technische verkenning zeewaartse uitbreiding en een onderzoek naar de inpassingsmogelijkheden
en risico’s van een toename van waterstof(dragers) in het havengebied, waaronder ammoniak.
Alle onderzoeken worden gepubliceerd op: www.novexrotterdamsehaven.nl. Uw Kamer zal op de hoogte worden gehouden van de verdere ontwikkelingen.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
B. Madlener