Over de commissie
De Commissie parlementaire ondervraging ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen is op 2 juli 2019 opgericht. Het doel van deze commissie is om meer inzicht te krijgen in ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland, zoals moskeeën, uit onvrije landen. De commissie wil ook inzicht krijgen in effectieve maatregelen om deze invloed te doorbreken.
Aanleiding onderzoek
De Tweede Kamer heeft op 5 maart 2019 een motie aangenomen van de leden Van der Staaij en Karabulut, waarin zij het Presidium verzoeken om een voorstel voor te bereiden voor parlementaire ondervraging. De Tweede Kamer debatteert al geruime tijd over ongewenste financiering en de mate waarin sprake is van ongewenste beïnvloeding, maar daar bestaat nog steeds veel onduidelijkheid over. Enerzijds richt dit onderzoek zich op het verkrijgen van inzicht welke beïnvloeding plaatsvindt en anderzijds op mogelijke oplossingen en maatregelen om ongewenste beïnvloeding tegen te gaan.
Onderzoeksvraag
De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft vervolgens, in opdracht van het Presidium, het onderzoeksvoorstel voorbereid. Daarvoor heeft deze commissie een voorbereidingsgroep gevormd met leden vanuit de vaste commissies Buitenlandse Zaken en Justitie & Veiligheid. De voorbereidingsgroep is tot de conclusie gekomen dat het breder onderzoek nodig is dan de motie omschreef. Uit een expertmeeting, gehouden tijdens de voorbereidingsperiode, bleek dat beïnvloeding van moskeeën niet alleen via financiële lijnen loopt: het gaat naast geld ook om goederen en diensten. Voorbeelden zijn het betalen van salarissen, financieel ondersteunen van studenten, faciliteren van panden, aanbieden van studies, studiemateriaal, (ir)reguliere onderwijsprogramma’s, lezingen/conferenties, vertalingen of bijvoorbeeld afgevaardigden in een moskeebestuur krijgen. Het doel van het onderzoek luidt nu: welke ongewenste beïnvloeding vindt er plaats van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland, zoals moskeeën, uit onvrije landen en hoe kan deze invloed worden doorbroken?
Parlementaire ondervraging
De voorbereidingsgroep heeft voorgesteld om een parlementaire ondervraging uit te voeren. Deze kortlopende vorm van de parlementaire enquête maakt het mogelijk om getuigen en deskundigen onder ede te horen. De openbare verhoren vinden naar verwachting plaats in februari 2020. In juni 2020 wordt het verslag van de parlementaire ondervraging aangeboden aan de Kamer.
Rechter wijst verzoek parlementaire ondervragingscommissie toe
Op donderdag 16 januari vond de zitting plaats tussen de parlementaire ondervragingscommissie naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen en de stichting AlFitrah. De voorzieningenrechter heeft het verzoek van de commissie toegewezen. De commissie verzocht de rechtbank Den Haag de stichting AlFitrah te bevelen medewerking te verlenen aan de informatievorderingen van de commissie. De stichting voldeed niet aan de herhaalde vorderingen voor documenten en inlichtingen die volgens de commissie relevant zijn voor het onderzoek. De Tweede Kamer heeft de bevoegdheid een parlementaire ondervraging, die gericht is op waarheidsvinding, uit te voeren. De opgevraagde informatie is noodzakelijk om de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden, zo oordeelt de rechter. De commissie wenst goed inzicht te krijgen in het thema: zowel de feiten, de urgentie als mogelijke maatregelen of oplossingen. Na deze positieve uitspraak wacht de commissie de gevraagde documenten en inlichtingen af en bereidt zich verder voor op de openbare verhoren die in februari 2020 plaatsvinden.
