Versterking kennispositie
De vaste commissie van Defensie hecht veel belang aan het voortdurend versterken van haar kennis- en informatiepositie. Een groot deel van de gebruikelijke commissieactiviteiten is gericht op een goede voorbereiding van de Kamer voor het overleg met de bewindslieden. Daarnaast legt de commissie in de kennisagenda een aantal specifieke thema’s vast, waarop zij zich het komende jaar proactief, inhoudelijk verder wil verdiepen. De doelstelling van deze agenda is om te komen tot een stevige gemeenschappelijke kennisbasis.
Tijdens de strategische procedurevergadering van 30 januari 2025 heeft de vaste commissie voor Defensie haar kennisagenda voor het komende jaar vastgesteld. Belangrijke kennisthema’s voor de commissie zijn de Begrotingscyclus (begrotingsstukken, suppletoire begrotingen en jaarverslag) en Grote Projecten (Verwerving F-35, Vervanging onderzeeboten en Grensverleggende IT). De commissie van Defensie heeft daarnaast de volgende onderwerpen op de kennisagenda gezet: Knelpunten gereedstelling, innovatie en AI bij de krijgsmacht, Europese Defensie Industrie en grip op de defensiemarkt.
Deze onderwerpen zijn hieronder kort toegelicht.
Begroting en jaarverslag
De Tweede Kamer heeft het recht de uitgaven en ontvangsten, zoals opgenomen in begrotingen, te beoordelen, goed te keuren of te verwerpen (het budgetrecht). Ook kan de Kamer wijzigingen aanbrengen in begrotingswetten, door middel van amendementen. Met behulp van - onder meer – Jaarverslagen van de ministeries kan de Kamer de uitvoering van de begroting controleren. De vaste commissie voor Defensie heeft het voortouw bij de behandeling van de begrotingen en jaarverslagen van het ministerie van Defensie en van het defensiematerieelbegrotingsfonds. Voor de behandeling van de begrotingen en jaarverslagen stelt de vaste commissie voor Defensie uit haar midden rapporteurs aan.
Grote aankopen
Defensie investeert de komende jaren veel in nieuw materieel.. De vaste commissie wordt hierover geïnformeerd en bij de besluitvorming betrokken zoals is vastgelegd in het Defensie Materieel Proces (DMP).
Langdurige en complexe projecten kunnen door de Tweede Kamer worden aangewezen als groot project, conform de Regeling Grote Projecten. De commissie wordt dan intensiever geïnformeerd over de gang van zaken rond zulke projecten. De verwerving van de F-35, de vervanging van de onderzeebootcapaciteit en het programma grensverleggende IT (GrIT) zijn aangewezen als groot project. Voor de laatste twee projecten heeft de commissie rapporteurs aangesteld, die het desbetreffende project namens de commissie volgen en de commissie daarover kunnen adviseren.
Knelpunten gereedstelling
De commissie wil inzicht krijgen in praktische knelpunten in de groei naar verhoogde gereedstelling en daarvoor oplossingen identificeren. Dit onder andere ter voorbereiding op de Wet op de Gereedstelling die naar verwachting in 2025 aan de Kamer verstuurd zal worden.
Innovatie en AI bij de krijgsmacht
Met dit kennisthema wil de commissie inzicht krijgen in mogelijkheden om investeringen in lang cyclische innovatie bij Defensie te borgen. Nederland voldoet momenteel niet aan de EDA afspraak 2% te investeren in innovaties. De commissie buigt zich bij dit kennisthema onder andere over de vragen:
* Hoe andere landen lang cyclische innovaties georganiseerd hebben?
* Hoe Defensie kan samenwerken met bijvoorbeeld kennisinstellingen / private partijen / andere landen op het gebied van innovatie ?
In dit kader wil de commissie ook meer inzicht krijgen in de laatste ontwikkelingen op het terrein van Artificial Intelligence (AI) toepasbaar op het slagveld en binnen de krijgsmacht.
Europese Defensie Industrie en grip op de defensiemarkt
De commissie wil inzicht krijgen in mogelijkheden om de gezamenlijke defensie-industrie te versterken. De vragen die hierbij aan de orde zijn:
* Een internationale vergelijking van de besteding van extra defensiemiddelen, waarbij onder andere gekeken wordt welke industrieën groeien en of het leidt tot een sterkere gezamenlijke defensie-industrie.
* Hoe kunnen Europese landen ervoor zorgen dat hogere defensie-uitgaven bijdragen aan het versterken van de Europese defensie-industrie?
Europese veiligheidsarchitectuur
De commissies voor Defensie en Buitenlandse zaken willen het inzicht versterken in de rollen van verschillende organisaties die betrokken zijn bij Europese veiligheidsvraagstukken en hoe deze zich kunnen en moeten aanpassen om effectief te kunnen zijn tegen de achtergrond van de huidige geopolitieke ontwikkelingen en dreigingen. Te denken valt hierbij aan de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), de Europese Unie, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), de Raad van Europa en de nieuwe Europese Politieke Gemeenschap. Het combineren van de invalshoek van defensie en veiligheid (Commissie Defensie) met politiek en diplomatie (Commissie Buitenlandse Zaken) kan ervoor zorgen dat er een meer integraal beeld gevormd kan worden dat uiteindelijk aan de basis kan staan van Nederlands beleid. Er is een gezamenlijke voorbereidingsgroep bestaande uit leden van de commissies Defensie en Buitenlandse zaken ingesteld.