Rapporteurs maken zich sterk voor meer transparantie in de EU
Parlementariërs kunnen op dit moment de EU niet goed controleren. Dat geldt vooral voor de overleggen en onderhandelingen tussen de lidstaten over nieuwe Europese wetgeving op het gebied van bijvoorbeeld landbouw, pensioenen of migratiebeleid. Stukken zijn bijvoorbeeld niet standaard openbaar. Dat concluderen de Kamerleden Omtzigt (CDA), Leijten (SP) en van Rooijen (50PLUS) in een position paper dat zij als rapporteur voor het thema transparantie van de EU hebben opgesteld. Op maandag 27 november presenteren de rapporteurs hun uitkomsten tijdens een bijeenkomst van alle commissies Europese Zaken van de EU in Tallinn. Daar zullen zij voorstellen om als parlementen gezamenlijk op te trekken en de EU te vragen een aantal concrete stappen te zetten. Daarmee kunnen burgers meer zicht krijgen op Europa.
In hun notitie schrijven de rapporteurs dat instanties zoals de EU ministerraad een soort ‘black box’ zijn. Het is onduidelijk hoe onderhandelingen verlopen en hoe beleid precies tot stand komt. Bij de richtlijn pensioenen van de EU duurden de onderhandelingen bijvoorbeeld jaren. De Kamer werd wel steeds bijgepraat over de ontwikkelingen, maar de uiteindelijke tekst van het akkoord werd pas kort voor de definitieve besluitvorming openbaar. Veel te kort voor de samenleving en voor de Kamer om het goed te kunnen bestuderen.
Het is belangrijk dat burgers en parlementariërs kunnen zien wat er in Europa gebeurt en wat de inzet van de Nederlandse regering daarbij is. Daarom willen de rapporteurs dat de transparantie verbetert. Zij doen daarvoor een aantal concrete voorstellen, die zijn gebaseerd op wetenschappelijke en juridische analyses die het afgelopen jaar voor de Kamer zijn gemaakt.
De Kamerleden willen de voorstellen voor meer transparantie nu via een gezamenlijk initiatief met andere EU-parlementen aan de EU voorleggen. Het is de eerste keer dat een parlement in de EU met interparlementaire samenwerking probeert burgers meer invloed te geven op Europa. De Kamerleden willen bijvoorbeeld dat de EU instanties zich gaan houden aan hun eigen wetgeving: stukken moeten in principe zo snel mogelijk publiek toegankelijk worden. Via de gezamenlijke actie hopen zij de EU ministerraad er toe aan te zetten om hervormingen door te voeren.
Noot voor de redacties
Voor vragen kunt u contact opnemen met de rapporteurs Pieter Omtzigt, Renske Leijten of Martin van Rooijen.
Achtergrond
De rapporteurs werken sinds juni 2017 aan hun onderzoek. Hun werk borduurt voort op het eerdere rapporteurschap EU-informatievoorziening van Pieter Omtzigt. Tijdens dat onderzoek werd onder meer de parlementair advocaat ingeschakeld. Die concludeerde dat de EU raad zich niet aan haar eigen wetgeving op dit vlak houdt.
Tijdens hun onderzoek hebben de rapporteurs ook contact gehad met de Europese Ombudsman. Deze doet momenteel onderzoek naar de transparantie van het besluitvormingsproces van Europese instanties.
In januari 2018 houdt de commissie EU-zaken een algemeen overleg over de EU-informatievoorziening. Daar spreken de leden weer met de regering over dit onderwerp.