Rechtsstaten in Europa
Hoe staat het ervoor met de rechten van burgers in de lidstaten van de Europese Unie? Deze vraag staat centraal in het commissiedebat dat de commissie Europese Zaken voert op 24 november 2021 van 17.00 tot 20.00 uur met minister Ben Knapen van Buitenlandse Zaken.
Op 21 juli jl. presenteerde de Europese Commissie haar Rechtsstaatrapport 2021. Een rechtsstaat is een staat waarin vrijheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid voor de burger voorop staan. Bovendien worden de rechten en vrijheden van burgers beschermd, tegen medeburgers én tegen de overheid.
In het Rechtsstaatrapport staat beschreven hoe de rechtsstatelijke situatie in de EU als geheel is en in de lidstaten afzonderlijk. Om die situatie te beoordelen, bekijkt de Commissie in de lidstaten hoe bepaalde zaken geregeld zijn. Voert de overheid de wetten volgens de regels uit en niet willekeurig? Is de rechtspraak onafhankelijk en onpartijdig en zijn burgers gelijk voor de wet?
Handhavend optreden
Wanneer rechtsstatelijke beginselen geschonden worden, kan de Commissie handhavend optreden. Zij heeft daarvoor verschillende instrumenten. Momenteel lopen er zogeheten artikel 7-procedures jegens Polen en Hongarije vanwege de verslechterde rechtsstatelijke situatie. Deze procedure kan uiteindelijk leiden tot schorsing van een lidstaat, waarmee het stemrecht wordt afgenomen.
Landenhoofdstukken
In haar jaarlijkse Staat van de Unie op 15 september jl. kondigde Commissievoorzitter Von der Leyen aan dat de Commissie vanaf 2022 concrete aanbevelingen zal toevoegen aan de landenhoofdstukken. Het Nederlandse kabinet staat achter deze verdere versterking van het rapport.
Nederland als rechtsstaat
In het landenhoofdstuk van het rapport 2021 spreekt de Commissie over Nederland als een goed functionerende rechtsstaat, maar er zijn ook tekortkomingen en verbeterpunten. De terreinen waarover opmerkingen worden gemaakt in het rapport zijn onder andere het justitieel stelsel, de maatregelen om corruptie tegen te gaan en de verscheidenheid aan media.
Live volgen
U kunt het commissiedebat volgen via de livestream van deze site of via de app Debat Direct. U kunt ook de stukken lezen die bij deze vergadering horen.