Zaak-Umar leidt tot discussie over relatie met Turkije

18 mei 2016, debat - Ebru Umar is ondertussen teruggekeerd, maar haar arrestatie op 23 april is aanleiding voor een debat over persvrijheid en mensenrechten in Turkije en de invloed van president Erdogan in Nederland.

Met de terugkeer van columniste Umar naar Nederland is de zaak niet afgedaan, vinden alle woordvoerders. Zo loopt er nog steeds een juridische procedure tegen haar in Turkije wegens belediging van de president, staan de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting in het land onder druk en zijn er zorgen over "de lange arm" van de Turkse overheid in Nederland. Bovendien zijn er berichten dat het land vluchtelingen terugstuurt naar Syrië en lijden Koerdische burgers onder de opgelaaide strijd met de PKK. Welke gevolgen heeft dit alles voor de relatie met Turkije? Hierover spreekt de Kamer met premier Rutte en minister Koenders (Buitenlandse Zaken).

Pleidooien voor steun aan Umar en andere journalisten

Effectieve stille diplomatie heeft ervoor gezorgd dat Umar terug is Nederland, stellen Maij (PvdA) en Ten Broeke (VVD) vast. Maar de overheid moet haar blijven steunen in de nog lopende procedure in Turkije, benadrukken Van Bommel (SP) en Voordewind (ChristenUnie), en haar beveiliging goed regelen. Sjoerdsma (D66) bepleit het oprichten van een steunfonds voor Nederlandse journalisten in het buitenland, zodat ze niet meer zomaar monddood kunnen worden gemaakt. Uitlevering van Umar na een veroordeling in Turkije "lijkt uitgesloten", antwoordt Rutte op vragen van verschillende woordvoerders, maar uiteindelijk gaat de rechter daarover.

Zorgen over invloed van Turkije in Nederland

Hoever reikt "de lange arm" van Turkije in Nederland? Een aantal sprekers suggereert dat de Turkse overheid achter de inbraak in Umars woning en bedreigingen tegen haar zit. "Pure intimidatie", oordeelt Wassenberg (PvdD). Ten Broeke vreest het aanwakkeren van "sektarische spanningen" in Nederland. Zorg voor meer transparantie over de banden met Turkse organisaties in Nederland, betoogt Knops (CDA). Bontes (GrBvK) stelt dat de "gevaarlijke tiran Erdogan" zijn tentakels uitspreidt naar Nederland. Turkse Nederlanders verdienen dezelfde vrijheid als andere Nederlanders, benadrukt Voortman (GroenLinks). Van der Staaij (SGP) wijst erop dat de Turkse ambassade zelfs het Reformatorisch Dagblad op de vingers heeft getikt na een kritisch commentaar.

Twijfels over samenwerking met Turkije

De EU heeft een deal met Turkije gesloten over inperking van de migratiestroom. Samenwerking is nodig om het vluchtelingenprobleem op te lossen, vindt Maij. Maar andere woordvoerders vrezen dat de EU te afhankelijk wordt van Erdogan. Europa blijft opmerkelijk stil over mensenrechtenschendingen, stelt Van Bommel vast. Voer de druk op Turkije op, zegt Knops. Voordewind stelt dat Europa geen zaken meer moet doen met Turkije. De zwakke Europese leiders zijn niet opgewassen tegen "islamofascist" Erdogan, concludeert De Roon (PVV). Net als Bontes verzet hij zich tegen visumvrij reizen voor Turken en het heropenen van de onderhandelingen over toetreding.

De Kamer stemt op 24 mei over de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.