Wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg, eerste termijn Kamer
13 maart 2025, wetsvoorstel - De Kamer debatteert over een wet die de jeugdzorg beter beschikbaar moet maken.
Het kabinet wil met de Wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg zorgen voor voldoende specialistische jeugdzorg. Dan gaat het bijvoorbeeld om vormen van jeugdhulp die moeilijk te organiseren zijn vanwege schaarste of complexiteit, zoals psychiatrische behandelingen en intensieve gezinsbegeleiding. De wet dwingt gemeenten samen te werken bij de inkoop van jeugdzorg.
Gemeentelijke samenwerking
Op dit moment wordt specialistische jeugdzorg voornamelijk ingekocht door individuele gemeenten. In de toekomst moeten zij in zogeheten jeugdregio's, regionale samenwerkingsverbanden, gezamenlijke inkoopafspraken maken. Het doel daarvan is om kwetsbare kinderen sneller en beter te beschermen.
Meer samenwerking is goed, vindt Westerveld (GroenLinks-PvdA), maar ze vreest een "lappendeken aan regio's en wirwar van instanties". Het moet in haar ogen duidelijk zijn op welk niveau (lokaal, regionaal, landelijk) welke jeugdhulp wordt ingekocht. Want anders neemt niemand de verantwoordelijkheid.
De inkoop door gemeenten gaat niet goed, ziet Dobbe (SP), maar door de jeugdregio's verantwoordelijk te maken voor het inkopen van specialistische jeugdzorg ontstaat een extra bestuurslaag. De jeugdzorg wordt zo alleen maar ingewikkelder, benadrukt ze.
Gemeenten hebben geen probleem met gezamenlijke inkoop, maar willen wel bepalen hoe en waar de zorg wordt ingezet, signaleert Crijns (PVV). Blijft die gemeentelijke autonomie in stand of wordt straks op regionaal niveau bepaald welke zorg kinderen in hun gemeente krijgen?
Preventie
Paulusma (D66) hamert op het belang van preventie: we moeten niet investeren in meer vormen van lichte jeugdzorg, maar in consultatiebureaus, onderwijs, sociale wijkteams en de GGD. Preventie kan problemen vroegtijdig signaleren en de druk op gespecialiseerde zorg verminderen.
Een op de zeven jongeren maakt gebruik van jeugdzorg. Deze samenleving maakt jongeren ziek, benadrukt Ceder (ChristenUnie). De "leefwereld" van kinderen moet beter, vindt hij. Dat kan bijvoorbeeld door maatregelen te nemen op het gebied van scholing, armoede en huisvesting.
Gezinsproblematiek is de oorzaak van de hoge instroom in de jeugdhulp, stelt Stoffer (SGP). Hij wijst naar een rapport van de commissie-Van Ark en concludeert dat het tijd is voor een rijksbrede jeugd- en gezinsaanpak.
Laagdrempelige voorzieningen zoals buurtteams en jongerenhubs kunnen voorkomen dat kinderen meteen naar de jeugdhulp stappen, onderstreept Rikkers (BBB). Zo krijgen ze hulp dichter bij huis. Ze roept het kabinet op om de samenwerking met deze voorzieningen te versterken.
Financiën
De uitgaven aan de jeugdzorg zijn tussen 2015 en 2022 met ruim 60% toegenomen, maar de jeugdzorg is er niet beter op geworden, geeft Bruyning (NSC) aan. Te veel geld gaat in haar ogen op aan administratie, toezicht en managementlagen. Wat gaat deze wet daaraan doen?
Gemeenten bezuinigen al op andere taken om de jeugdzorg te financieren en krijgen in de toekomst ook nog minder geld van het Rijk, doelt Krul (CDA) op het zogeheten "ravijnjaar". Hij wil dat die bezuinigingen niet ten koste gaan van de zorg voor kwetsbaren.
Uithuisplaatsingen
El Abassi (DENK) wijst het kabinet op een "breder probleem" binnen de jeugdzorg, namelijk de mogelijke gevolgen van een uithuisplaatsing. Kinderen kunnen in het pleeggezin of de woongroep te maken krijgen met geweld, verwaarlozing of verkrachting en, zo stelt hij, met name minderjarigen worden bij gezinnen met problemen geplaatst.
Evaluatie
Het moet voor Van den Hil (VVD) duidelijk zijn dat wat met de wet bedacht is goed is voor kind en ouders. Daarom vindt zij een evaluatie van alle regelingen die vallen onder het wetsvoorstel cruciaal.
Het debat over het wetsvoorstel gaat op een later moment verder met het antwoord van staatssecretarissen Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) en Struycken (Rechtsbescherming) op de eerste termijn van de woordvoerders.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct.