Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten
12 maart 2025, wetsvoorstel – Uitzendorganisaties mogen voortaan alleen nog actief zijn als ze officieel zijn toegelaten. De Kamer debatteert met minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) over het wetsvoorstel dat dit regelt.
Onderbetaling, overschrijding van arbeidstijden, illegale tewerkstelling en niet-naleving van socialezekerheidswetten. Met dit soort misstanden krijgen uitzendkrachten, vaak arbeidsmigranten, regelmatig te maken. Aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer waren een belangrijke aanleiding om de regels aan te scherpen. Met zijn wetsvoorstel wil Van Hijum "het net sluiten rond malafide bedrijven".
Toelating
Het wetsvoorstel van de minister regelt dat uitleners alleen op de markt mogen opereren als ze zich aan de regels, "het normenkader", houden en toegelaten zijn. Daarvoor moeten ze onder andere een verklaring omtrent het gedrag (vog) indienen, een waarborgsom van 100.000 euro overmaken, laten zien dat ze het juiste loon betalen en hun belastingen voldoen. Inleners mogen alleen in zee gaan met uitleners die toegelaten zijn tot de markt.
Zijn alle risico's van het nieuwe toelatingsstelsel goed in beeld? Van Dijk (CDA) stelt vast dat het een uniek model is. Ze heeft vragen bij de rol van de Toelatende Instantie bij het ministerie en private inspectie-instellingen. Is het niet effectiever om de Nederlandse Arbeidsinspectie uit te breiden?
Voor de uitvoering van de wet wordt een nieuwe eenheid binnen het ministerie opgericht, zegt de minister, de Toelatende Instantie. Het is belangrijk dat er dan binnen het ministerie een duidelijke functiescheiding is. Ook de Arbeidsinspectie krijgt extra capaciteit, verzekert hij. Periodieke controles op naleving van het normenkader zullen plaatsvinden door private inspectie-instellingen.
De wet biedt de mogelijkheid om uitzonderingen te maken voor de verplichte toelating. Ceder (ChristenUnie) en Flach (SGP) willen dit toepassen op sociaal werkbedrijven, die zich richten op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze bedrijven staan al onder toezicht van gemeenteraden. Ergin (DENK) oppert om de topsportsector uit te zonderen van de verplichte toelating.
Waarborgsom
Als een uitzendbureau zich een aantal jaar aan de regels houdt, kan de waarborgsom vervallen. Van Kent (SP) vindt dat geen goed idee: er is geen garantie dat zo'n uitzendbureau in de toekomst geen regels zal overtreden. Los daarvan is de waarborgsom in zijn ogen te laag. Sinds het moment dat het bedrag van 100.000 euro is voorgesteld, is er een forse inflatie geweest. Daarom stelt hij een indexatie naar 130.000 euro voor.
100.000 euro is veel geld, zegt Rikkers (BBB). Zij betwijfelt of het vragen van zo'n hoge borgsom wel proportioneel is. Het werpt in haar ogen een te hoge drempel op voor bonafide mkb'ers en innovatieve bedrijven die tot de markt willen toetreden.
Bureaucratie
Het is goed dat malafide uitzendbureaus uit de sector verdwijnen, zegt Aartsen (VVD). Maar hoe voorkomen we dat het stelsel zich gaat gedragen als "zelfrijzend bakmeel"? Hij waarschuwt voor een uitdijende ambtelijke bureaucratie, waarvan de kosten betaald moeten worden door ondernemers. Ook wil hij voorkomen dat uitzendbureaus worden gesloten vanwege een kleine administratieve fout.
De precieze kosten zijn nog niet bekend, zegt Van Hijum. Maar er zijn waarborgen om ervoor te zorgen dat ze niet de pan uit rijzen. Als uitleners een fout maken, krijgen ze volgens hem ruim de tijd om die te herstellen.
Registratie
Om uitbuiting van arbeidsmigranten tegen te gaan is het belangrijk om te weten waar ze wonen. Uitzendbureaus krijgen daarom de plicht om te bevorderen dat mensen zich registreren bij de gemeente en om zich ervan te vergewissen dat dit is gebeurd. Maar er is geen toezicht op of dit gebeurt, stelt Omtzigt (NSC) vast, en er zijn geen sancties. Hij wil dat dit alsnog in de wet wordt vastgelegd.
Ook Vijlbrief (D66) denkt dat wet te vrijblijvend is over de registratie van arbeidsmigranten. Is het mogelijk om in plaats van uitzendbureaus verhuurders hierin een rol te geven?
Inwerkingtreding
Het wetsvoorstel van de minister is een belangrijke eerste stap om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren, zegt Patijn (GroenLinks-PvdA), maar het is frustrerend dat de invoering nog wel even op zich laat wachten. Kunnen delen van de wet eerder ingevoerd worden?
Het nieuwe stelsel moet zorgvuldig maar ook snel worden ingevoerd, betoogt Boon (PVV). Niet alleen omdat uitbuiting van arbeidsmigranten door malafide uitzendbureaus moet worden aangepakt, maar ook omdat overbewoning en dakloze arbeidsmigranten veel overlast veroorzaken in wijken en de openbare ruimte.
Het invoeren van een effectief stelsel vraagt veel voorbereiding, zegt Van Hijum, en moet zorgvuldig gebeuren. Partijen zullen aan elkaar en aan hun rol in het stelsel moeten wennen. De precieze datum van inwerkingtreding maakt hij binnenkort bekend.
Het debat over het wetsvoorstel gaat op een later moment, waarschijnlijk 27 maart, verder met het vervolg van het antwoord van de minister op de eerste termijn van de woordvoerders.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct