Wet meer ruimte voor nieuwe scholen

12 september 2019, wetsvoorstel - Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) wil meer ruimte bieden voor het starten van nieuwe scholen en tegelijkertijd de kwaliteit waarborgen. De Kamer bespreekt zijn wetsvoorstel.

Een toekomstbestendig, kwalitatief goed en gevarieerd onderwijsaanbod dat aansluit bij de wensen van ouders en leerlingen. Dit hoopt de minister te bereiken met het aanpassen van de regels voor het starten van een nieuwe school. Belangrijke punten zijn:

• er wordt niet meer gekeken naar de levensbeschouwelijke richting maar naar de daadwerkelijke belangstelling voor een nieuwe school
• er komt bij het stichten van een nieuwe school een toets vooraf om de verwachte kwaliteit van het onderwijs te bepalen

Bruins (ChristenUnie) en Bisschop (SGP) zijn op hoofdlijnen positief over Slobs wetsvoorstel. Dat vergroot en versterkt in hun ogen de vrijheid van onderwijs. Het bestaande stelsel is niet meer van deze tijd, zegt de minister.

Kwaliteit

Hoe toetst de inspectie de kwaliteit van nieuwe scholen? Oprichters van een school kunnen op papier een te rooskleurig beeld geven, waarschuwt Heerema (VVD). Hij wil in de wet vastleggen dat scholen die een onvoldoende scoren, geen nevenvestigingen mogen starten.

Een grotere vrijheid om scholen te stichten leidt tot experimenten met kinderen, vreest Beertema (PVV). Hij waarschuwt voor leerachterstanden door een wildgroei aan ontwikkelingsvisies. Kwint (SP) vindt dat onderwijsconcepten wetenschappelijk onderbouwd moeten zijn.

We doen wat we kunnen om "cowboys" aan de voordeur tegen te houden, benadrukt Slob.

Segregatie

Kan het wetsvoorstel de segregatie vergroten? Westerveld (GroenLinks) wijst erop dat hoogopgeleide ouders vaker kiezen voor vernieuwende onderwijsconcepten. We moeten "hokjesscholen" voorkomen, zegt Van den Hul (PvdA). Kwint (SP) sluit daarop aan en waarschuwt voor een "wildgroei aan bubbels". Zij willen daarom de inspectie laten beoordelen of een nieuwe school bijdraagt aan segregatie.

Ook gemeenten kunnen een rol spelen bij het voorkómen van segregatie in het onderwijs, denken Westerveld (GroenLinks) en Van Meenen (D66). Die moeten volgens hen daarom een adviesrecht krijgen bij de oprichting van nieuwe scholen.

Het te zwaar laten meewegen van een gemeentelijk advies kan leiden tot rechtsongelijkheid, benadrukt Slob. Hij suggereert dat de inspectie wel de zienswijze van een gemeente kan meenemen in haar oordeel. Ook kan volgens hem aan scholen worden gevraagd wat zij doen om segregatie tegen te gaan.

Burgerschap en democratische waarden

Hoe zorgen we ervoor dat (nieuwe) scholen zich houden aan de kerndoelen over burgerschap? Onderzoek van NRC en Nieuwsuur naar islamitisch basisonderwijs roept bij veel woordvoerders de vraag op of scholen wel altijd de democratische basiswaarden uitdragen. Rog (CDA) wil dat de inspectie ingrijpt als dit niet gebeurt.

Beertema (PVV) vindt dat nieuwe scholen geen geld van de overheid mogen krijgen als hun onderliggende levensvisie in strijd is met de uitgangspunten van de democratische rechtsstaat en fundamentele rechten en vrijheden. Maar dit zou betekenen dat de overheid een oordeel velt over een godsdienst of een levensovertuiging, zo reageert Slob: dat is in strijd met de Grondwet.

De Kamer stemt op 24 september over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist