Wet bevordering samenwerking en rechtmatige zorg

14 februari 2023, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Helder voor Langdurige Zorg en Sport over het voorstel voor een Wet bevordering samenwerking en rechtmatige zorg, waarmee fraude in de zorg effectiever moet worden aangepakt.

Instanties moeten soms persoonsgegevens uitwisselen om te voorkomen dat fraudeurs hun activiteiten voortzetten in een andere gemeente of in een andere zorgsector. Sinds 2016 is er het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ), maar tot nu toe ontbreekt er een wettelijke grondslag voor de gegevensuitwisseling. Met het wetsvoorstel legt minister Helder die grondslag en de inrichting van het IKZ vast.

Waarschuwingsregister zorgfraude

Er wordt een Waarschuwingsregister zorgfraude opgericht. Gemeenten en zorgverzekeraars kunnen hierin zorgaanbieders en zorgafnemers opnemen van wie zij de gerechtvaardigde overtuiging hebben dat zij zorgfraude hebben gepleegd. Er moet op basis van een zorgvuldig onderzoek bewijs zijn voor fraude, zegt Helder.

Gemeenten en zorgverzekeraars zullen een protocol opstellen voor de opneming in het Waarschuwingsregister. Sahla (D66) dringt aan op uiterste zorgvuldigheid. Wordt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) bijvoorbeeld betrokken bij dit protocol? Helder geeft aan dat de gemeenten en de verzekeraars het protocol opstellen. De AP toetst het, waarna de minister van VWS het al of niet goedkeurt.

Bevers (VVD) betreurt het dat het eerdere Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn per 1 januari 2022 is stopgezet. Dit register moest voorkomen dat zorginstellingen medewerkers in dienst nemen die elders grensoverschrijdend gedrag hadden vertoond.

Het Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn was volgens de minister in de praktijk niet bruikbaar en moet niet in de oude vorm worden hersteld. Wel is zij bereid om met de Kamer en het veld te onderzoeken hoe dit beter kan worden georganiseerd.

Gerechtvaardigde overtuiging

Mohandis (PvdA) wil dat de term "gerechtvaardigde overtuiging" voor het vermoeden van zorgfraude beter wordt afgebakend. Zet alleen personen die "gepakt zijn" in het register, suggereert Agema (PVV). Bij een gerechtvaardigde overtuiging moeten de politie, het OM en de toezichthouder worden ingeschakeld, vindt Hijink (SP).

Voor een gerechtvaardigde overtuiging moet er volgens de minister na zorgvuldig onderzoek sprake zijn van opzet, misleidend handelen binnen de zorg en het oogmerk van financieel gewin. Bij registratie spelen de ernst van de fraude, de omvang van de gevolgen van de fraude, persoonlijke en zakelijke gevolgen voor de betrokken partijen en eventuele recidive een rol.

Werner (CDA) benadrukt het belang van voldoende rechtsbescherming voor mensen en organisaties die in het Waarschuwingsregister terechtkomen. Volgens Helder is die rechtsbescherming goed geregeld met het recht van betrokkenen op inzage, correctie en verwijdering. Besluiten staan steeds open voor beroep en bezwaar en er kan een klacht worden ingediend bij de AP.

Effectiviteit

Hijink (SP) denkt dat het wetsvoorstel de problemen niet oplost. Waar het volgens hem aan ontbreekt, is een publieke toezichthouder die effectief ingrijpt. Wat heeft het IKZ gedaan met de 457 signalen die in 2021 zijn binnengekomen, vraagt Mohandis (PvdA). Bevers (VVD) vraagt zich af of het OM wel voldoende focus heeft op terugvordering en het opleggen van boetes.

Ook Agema (PVV) twijfelt aan de effectiviteit van de wet. Verzekeraars moeten wat haar betreft actiever worden in het opsporen van fraude, en de capaciteit van de inspectie moet worden verhoogd.

Er is bij het OM zeker voldoende focus op de mogelijkheden voor terugvordering en het opleggen van boetes, zegt Helder. Maar zij wijst erop dat er in een strafrechtelijke aanpak nauwe samenwerking is met andere opsporingsdiensten. Ook de bestuursrechtelijke mogelijkheden moeten we in het oog houden, aldus de minister.

De Kamer zet de behandeling van het wetsvoorstel op een later moment voort.

Zie ook: