Wet aanscherping strafbaarstelling ronselen
16 april 2025, wetsvoorstel - Het ronselen van stemmen is al verboden, maar met dit wetsvoorstel wil minister Uitermark (Binnenlandse Zaken) dat verder aanscherpen. De Kamer debatteert erover.
Iemand overhalen om bij verkiezingen zijn volmachtstem aan jou mee te geven, mag niet. Kiezers moeten zelf, dus zonder dwang of drang, bepalen hoe zij gebruikmaken van hun stemrecht en of zij al dan niet bij volmacht willen stemmen.
Er zijn geen aanwijzingen dat ronselen regelmatig voorkomt in Nederland, zegt Deen (PVV), maar het is niet ondenkbaar dat het buiten beeld blijft van de autoriteiten en soms zijn er vermoedens. Hij verwelkomt daarom dit wetsvoorstel.
Van Waveren (NSC) noemt verkiezingen een "wezenlijk proces in ons democratisch bestel" en vindt de volmachtstem een goede mogelijkheid om mensen aan dat proces mee te laten doen. Maar voor het vertrouwen in de democratie is het heel belangrijk dat we misbruik ervan voorkomen, zegt hij.
Aanscherping
Met dit wetsvoorstel wordt duidelijk gemaakt dat een kiezer echt zélf aan iemand moet vragen om namens hem een stem uit te brengen. Daarnaast wordt de strafbaarstelling aangescherpt, waardoor bijvoorbeeld ook iemand die via social media oproept volmachten in te leveren, daaronder valt.
In de bestaande wet staat dat het "stelselmatig" en "persoonlijk" ronselen van stemmen strafbaar is. Dat wordt nu geschrapt, zodat ook het ronselen van slechts één stem of digitaal ronselen strafbaar wordt. Het wordt ook zwaarder bestraft, namelijk met een gevangenisstaf van maximaal zes maanden of een geldboete.
Maar als iemand toch meerdere stemmen ronselt en dus stelselmatig ronselt, dan zou dat toch zwaarder moeten wegen, vindt Wijen (BBB). Kan iemand dan meerdere keren vervolgd worden, vraagt zij.
Het stelselmatig benaderen van personen valt nog altijd onder de delictsomschrijving, antwoordt Uitermark. Iemand kan daar inderdaad meerdere keren voor vervolgd worden. Dan is er sprake van een zogeheten "meerdaadse samenloop" en kan de straf ook verhoogd worden, bijvoorbeeld naar acht maanden gevangenisstraf.
Hulp
Maar wat is de grens tussen hulp en ronselen? Nu het ronselen van slechts één stem al strafbaar wordt, moeten mensen niet ontmoedigd worden om een naaste oprechte hulp te bieden, vindt Chakor (GroenLinks-PvdA). Iemand die zijn oude moeder aanbiedt bij volmacht voor haar te stemmen, zou niet strafbaar moeten zijn, zegt ook Bikkers (VVD).
Het aanbieden van goedbedoelde hulp is geen strafbare gedraging, antwoordt de minister. Het vrijblijvend informeren van kiezers over stemmen bij volmacht om de opkomst te vergroten is ook toegestaan. Het verschil zit 'm echt in de wil van de kiezer, benadrukt de minister. Die mag niet onder druk worden gezet om zijn stem af te geven.
De Kamer stemt op 22 april over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct