Wel of geen stervenshulp bij voltooid leven?

26 oktober 2016, debat - Moeten mensen die vinden dat hun leven voltooid is, hulp krijgen bij het beëindigen van dat leven? De Kamer debatteert hierover met de ministers Schippers (Volksgezondheid) en Van der Steur (Justitie).

Ondanks dat de commissie-Schnabel anders heeft geadviseerd, wil de regering toch wettelijk regelen dat mensen met een voltooid leven de mogelijkheid krijgen om er met hulp van een stervensbegeleider een punt achter te zetten. Ook als ze geen medische klachten hebben die euthanasie rechtvaardigen.

De Kamer is verdeeld over de vraag of stervenshulp bij een voltooid leven een goed idee is. VVD, PvdA, D66, GroenLinks en 50PLUS steunen het streven om tot een wettelijke regeling te komen. Agema (PVV) en Leijten (SP) zijn er nog niet helemaal uit en twijfelen over de plannen van de regering. De andere fracties zijn tegen. De belangrijkste redenen daarvoor zijn:

  • het rapport van de commissie-Schnabel wordt onterecht ter zijde geschoven

  • het leven is door God gegeven en daarom waardevol

  • ouderen zullen druk voelen om (te overwegen) hun leven te beëindigen

Een motie van afkeuring over het kabinetsplan van Van der Staaij (SGP) en Dik (ChristenUnie) krijgt geen steun van andere fracties.

Zelfbeschikking

De voorstanders van stervenshulp voor mensen met een voltooid leven leggen de nadruk op zelfbeschikking en autonomie.

  • Voortman (GroenLinks): voor sommigen is het leven een ondraaglijke last

  • Arno Rutte (VVD): mensen die iedere dag hopen dat het hun laatste is, moet een uitweg worden geboden

  • Wolbert (PvdA): geef mensen die lijden aan het leven, regie over hun levenseinde

  • Dijkstra (D66): men moet de mogelijkheid krijgen om op een waardige manier te sterven

  • Krol (50PLUS): de meeste ouderen zijn heel goed in staat om de ultieme beslissing te nemen

Commissierapport

De commissie-Schnabel heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar "voltooid leven". De omvang noch de aard van de problematiek is volgens de commissie aanleiding om de juridische mogelijkheden voor hulp bij zelfdoding te verruimen. De bestaande euthanasiepraktijk biedt voldoende mogelijkheden.

Waarom negeert de regering een weloverwogen en goed onderbouwd commissierapport? Bruins Slot (CDA), Dik, Van der Staaij en Kuzu (GrKÖ) zetten vraagtekens bij het plan van de regering om stervenhulp bij een voltooid leven toch wettelijk te regelen.

Er is een groeiende groep die niet onder euthanasiewet valt, betoogt Schippers, maar wel een hevig verlangen heeft naar de dood. Een wettelijke regeling kan voorkomen dat zij op een mensonwaardige wijze een einde maken aan hun leven.

Maatschappelijke druk

Veel ouderen kampen met verlies, eenzaamheid en afnemende regie. Het wettelijk regelen van stervenshulp bij een voltooid leven, dwingt ze om te overwegen of ze daarvan gebruik willen maken. Ervaren zij dan geen maatschappelijke druk om hun leven te beëindigen?

  • Van der Staaij: de samenleving kan het normaal gaan vinden dat mensen uit het leven stappen

  • Agema: ouderen mogen zich niet te veel voelen

  • Dik: voorkom dat ouderen hun leven als voltooid beschouwen

  • Bruins Slot: ouderen voelen zich gemarginaliseerd

  • Kuzu: breng waardigheid in het leven van ouderen terug

Ook de voorstanders van stervenshulp willen niet dat ouderen druk voelen om hun leven te beëindigen. Er moeten daarom duidelijke randvoorwaarden komen, zodat er zekerheid is dat een stervenswens weloverwogen, duurzaam en vrijwillig is, benadrukken Wolbert en Rutte.

Stervens- of levenshulp?

Mensen die vinden dat hun leven voltooid is, krijgen volgens het plan van de regering hulp van een stervensbegeleider. Dat zou volgens Krol altijd een arts moeten zijn. In ieder geval moet het iemand met een medische achtergrond zijn, vindt Schippers.

Mensen die worstelen met het leven, zouden eerder levensbegeleiding dan stervenshulp moeten krijgen, stelt Leijten. Maar helaas wordt die niet altijd vergoed.

Leeftijdsgrens

Moet er een minimumleeftijd komen voor mensen die vragen om stervenshulp? Rutte, Dijkstra, Voortman, Leijten en Krol vragen daarnaar, ook omdat een leeftijdsgrens "het gevoel van volwaardigheid dan wel de positie van ouderen" kan beïnvloeden.

Elke leeftijdsgrens is arbitrair, zegt Schippers. Wel is het volgens haar zo dat er vooral maatschappelijk draagvlak is voor stervenshulp aan ouderen met een voltooid leven.

De Kamer stemt aansluitend op het debat over de motie van afkeuring en op 1 november over de andere moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.