Voortzetting begroting Binnenlandse Zaken

13 oktober 2022, begroting - De Kamer vervolgt de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken. Minister Bruins Slot en staatssecretaris Van Huffelen voor Digitalisering geven antwoord op de vragen van de Kamer.

In dit debat is het de beurt aan het kabinet om in te gaan op de vele vragen van de Kamer over het functioneren van de overheid en de democratie, discriminatie en digitalisering.

Overheid en democratie

Verschillende leden hebben hun zorgen geuit over het functioneren van de overheid. Op bepaalde plekken is er sprake van "betonrot in onze democratische rechtsstaat", stelt Bisschop (SGP). Hoe houden we onze rechtsstaat vitaal, vraagt hij.

Minister Bruins Slot ontkent de problemen binnen de overheid niet. Te lang voerde efficiency de boventoon, met soms onrechtvaardige uitkomsten. Haar ideaal is een dienstbare overheid die luistert en de verbinding met de samenleving herstelt.

"Ik geloof dat deze minister dat meent", reageert Leijten (SP), maar tot haar spijt ziet zij het niet terug bij het hele kabinet. Bikker (ChristenUnie) vraagt de minister om ook te investeren in een vitale samenleving waarin mensen op elkaar betrokken zijn.

De minister geeft aan dat zij bezig is met het voorbereiden van wetswijzigingen, zodat er meer aandacht komt voor de menselijke maat en hardheidsclausules. Dekker (D66) wijst erop dat daarin "het recht op vergissing" moet zitten. Burgers moeten "kennelijke fouten" kunnen herstellen, beaamt de minister.

Bosma (PVV) refereert aan het moment dat het kabinet de Kamer verliet tijdens de Algemene Beschouwingen. Dát was volgens hem pas een ondermijning van de democratie.

Lokale democratie en participatie

Hoe kunnen burgers meer betrokken worden bij de democratie en de samenleving? Daar hebben verschillende woordvoerders ideeën over. Strolenberg (VVD) en Van Dijk (CDA) hebben gepleit voor het uitdaagrecht en de inzet van burgerberaden.

Voor het uitdaagrecht ligt er al een wetsvoorstel klaar voor behandeling in de Kamer, antwoordt Bruins Slot. Burgerberaden vinden in sommige gemeenten al plaats. Wat Koekkoek (Volt) betreft moet het kabinet al werk gaan maken van de oprichting van een permanent burgerberaad.

Op de vraag van Eerdmans (JA21) wanneer de subsidiering van lokale politieke partijen eindelijk een feit wordt, antwoord de minister dat ze dit nog steeds van plan is. Dit wordt geregeld in de nieuwe Wet op de politieke partijen, maar die is nog niet helemaal af.

Bromet (GroenLinks, mede namens de PvdA) vraagt hulp voor gemeenten die deze winter mogelijk publieke voorzieningen moeten sluiten vanwege de hoge energielasten. Dat de minister daar pas rond 1 december meer over kan zeggen, is wat haar betreft veel te laat.

Discriminatie

Doet het kabinet wel genoeg tegen discriminatie? Volgens Bruins Slot is er echt een grote stap gezet met het instellen van het Nationaal Programma tegen Discriminatie en Racisme. Ook komt er een publiekscampagne en een aparte campagne tegen woondiscriminatie.

Van Baarle (DENK) vindt deze aanpak niet voldoende. Wat hem betreft moet er meer geld bij. Ook vraagt hij de aandacht van staatssecretaris Van Huffelen voor de eventuele discriminerende werking van algoritmes en AI. Zij zegt toe dat er pilots komen voor de toetsing van algoritmes voordat ze in gebruik genomen worden.

Simons (BIJ1) pleit voor de toetsing van sociale grondrechten: economische, sociale en culturele rechten. Maar dat is volgens de minister meer aan de politiek dan aan de rechter. Maar bij de politiek is het nou juist misgegaan, vindt Simons.

Van Haga (Groep Van Haga) ziet vooral een crisis op de woningmarkt, een bouwcrisis, wat raakt aan de sociale grondrechten op huisvesting.

De eerste termijn van het debat over de begroting vond plaats op 12 oktober. De Kamer stemt op 18 oktober over de tijdens het debat ingediende moties en in de week van 6 december over de begroting.

Zie ook: