Vluchtelingenproblematiek acuut én structureel aanpakken

10 september 2015, debat - De Kamer bespreekt de kabinetsplannen voor de aanpak van het vluchtelingenvraagstuk in Europa. Daarvoor zijn volgens minister-president Rutte de acute kortetermijnaanpak en de structurele langetermijnplannen "één en ondeelbaar" aan elkaar gekoppeld.

Het verdronken jongetje Alan. Grote groepen vluchtelingen op stations en snelwegen in Europa. Binnenlandse opvanginitiatieven van particulieren. Het vluchtelingenvraagstuk in Europa is steeds meer zichtbaar en voelbaar. De Europese Commissie kwam al met een voorstel tot herverdeling van de vluchtelingen over alle EU-landen. Nederland zou er ruim 7.000 krijgen. Op 7 september presenteerde het kabinet zijn asielaanpak. Daarin gaat het zowel over die Europese herverdeling van asielzoekers, als over het belang van opvang en registratie in de regio. Samsom (PvdA) legt de nadruk op hervestiging in Europa, terwijl Zijlstra (VVD) juist het belang van opvang in de regio benadrukt.

Opvang in Europa of in de regio?

Pechtold (D66) bepleit een goede opvang van mensen die vluchten voor oorlog en geweld. We moeten niet nog hogere muren om "fort Europa" optrekken, vindt ook Klaver (GroenLinks). Onafhankelijk Kamerlid Klein bepleit een ruimhartig ja tegen het Europese herverdelingsplan. Zorg desnoods voor een "safe city" in Europa, stelt Kuzu (GrKÖ). Nederland kan het aan, meent staatssecretaris Dijkhoff (Justitie), maar de opvang "piept en kraakt wel". Wilders bepleit een radicaal ander beleid. Alleen het sluiten van de grenzen kan volgens hem onze welvaart en cultuur beschermen tegen een dreigende "islamitische invasie van economische vluchtelingen". Ook Van Klaveren (GrBvK) wil alleen opvang in de regio.

Pak vluchtelingenprobleem bij de bron aan

Voor Buma (CDA) is IS de bron van het vluchtelingenprobleem. Hij wil IS-doelen in Syrië bombarderen en op die manier veilige gebieden creëren. Het vluchtelingenprobleem is volgens Thieme (PvdD) ook te herleiden tot een klimaatprobleem, dus moet ook daaraan worden gewerkt. Met het kabinetsplan wordt onder meer "het businessmodel van de mensensmokkelaars gesloopt", reageert Rutte. Ook op die manier denkt het kabinet de oorzaak van de ellende van vluchtelingen weg te nemen. Van der Staaij (SGP) is voor een goede aanpak van het vluchtelingenprobleem, maar dat mag van hem niet ten koste gaan van het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Dat is Dijkhoff niet met hem eens.

Het gaat om oplossingen op korte en lange termijn

Samsom is blij met het kabinetsplan: het acute probleem wordt opgelost met de Europese herverdeling en er komt een structurele aanpak op de lange termijn, namelijk opvang en investeren in de regio. Van hem mag er meer hervestiging in Europa en minder opvang in de al zo belaste regio's. Maar Zijlstra legt de nadruk juist op de langetermijnvisie van veilige opvang in de regio. Naar zijn mening vervalt dan het asielrecht voor mensen die daarheen kunnen worden teruggestuurd. Mensen kunnen dan alleen nog op uitnodiging Europa binnenkomen. Roemer (SP) constateert dat de coalitiepartners het kabinetsplan verschillend duiden en vraagt zich af hoe ze Europese steun voor hun voorstellen denken te krijgen.

Met welke boodschap gaat het kabinet naar Brussel?

Europa moet "zo veel als nodig" vluchtelingen opnemen om de opvangkampen in de regio te ontlasten, vindt Samsom. Maar voor Zijlstra is een Europees besluit over een structurele langetermijnoplossing een voorwaarde om akkoord te gaan met de herverdeling van vluchtelingen. Ook voor Rutte zijn beide onderdelen aan elkaar gekoppeld: "Er moet balans zijn". De premier geeft een VVD-uitleg aan de kabinetsplannen, concludeert Buma. Nederland zou zich diep moeten schamen als het daardoor niet aan de Europese herverdeling zou willen meedoen, vindt Slob (ChristenUnie). Het kabinet leeft in een papieren werkelijkheid en heeft geen werkbare oplossing, luidt het oordeel van Pechtold.

De Kamer stemt aansluitend op het debat over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.