Verdwijnen melkquota heeft gevolgen voor melkveehouderij

12 november 2014, wetsvoorstel - Staatssecretaris Dijksma (Landbouw) stelt eisen aan de groei van melkveebedrijven. Het afschaffen van de melkquotering per 1 april 2015 maakt dit noodzakelijk.

Door de afschaffing van de Europese melkquota zit er geen rem meer op de hoeveelheid melk die een boer mag produceren. De melkveehouderij kan dus gaan groeien, maar niet ongebreideld, want Nederland moet binnen de Europese randvoorwaarden van het mestbeleid blijven. Lodders (VVD) looft de sector omdat die zo goed heeft geanticipeerd op deze groeimogelijkheid. Zij vindt het "bizar om deze ontwikkeling te remmen". Toch gaat staatssecretaris Dijksma eisen stellen aan de uitbreiding van melkveebedrijven. Voor een aantal partijen zijn die eisen echter nog niet streng genoeg. Zij zijn bang voor verdere schaalvergroting, meer mestproductie en minder dieren in de wei.

Deel Kamer wil alleen grondgebonden groei

Melkveebedrijven mogen alleen uitbreiden als zij op correcte wijze van hun mest af kunnen komen. Maar de fracties zijn verdeeld over de manier waarop dat moet gebeuren: op het land van de boer zelf op via export naar mestverwerkinginstallaties. Bedrijven werken vooralsnog grondgebonden: mest moet op eigen grond of lokaal verwerkt of uitgereden worden. Smaling (SP) en Schouw (D66) willen dat die band tussen boerenbedrijf en omgeving blijft bestaan. Met Dik (ChristenUnie) betreuren zij dat Dijksma hierover niets in het wetsvoorstel heeft opgenomen. Als dit niet geregeld wordt "staat de deur wagenwijd open voor industriële mestverwerking", vreest Klaver (GroenLinks).

Staatssecretaris komt later met een AMvB over grondgebondenheid

Dikkers (PvdA) wil in principe ook grondgebonden groei, maar kan ook leven met een beperkt mestverwerkingspercentage. Dan mag een boer een fosfaatoverschot van bijvoorbeeld 50, 80 of 100 kilo per hectare hebben. De staatssecretaris stelt voor om dat, eventueel inclusief die nader te bepalen hoeveelheid, later in een Algemene Maatregel van Bestuur te regelen. Maar Schouw ziet daarbij staatsrechtelijke problemen: een AMvB is voor technische zaken, niet voor inhoudelijke. Stel een commissie van wijzen in die hierover kan adviseren, suggereert Geurts (CDA). De staatssecretaris zegt al voor kerst duidelijkheid te willen bieden, dus het optuigen van een commissie duurt haar te lang. Graus (PVV) doet de oproep om fosfaat terug te winnen uit mest en een fosfaatbank op te richten.

Kamer wil koeien zo veel mogelijk in de wei

Koeien horen in de wei en niet standaard in een stal. Dat vinden vrijwel alle fracties. Weidegang is ook goed voor de vogelstand, het bodemleven, en de koeien zelf zijn gezonder, zegt Smaling. Samen met Klaver, Schouw en Ouwehand (PvdD) wil hij uitbreiding van melkveebedrijven alleen toestaan als koeien in de wei mogen lopen. Ook de maatschappij vraagt om weidegang, stelt Dijkgraaf (SGP) vast, maar van hem hoeven niet alle koeien in de wei te lopen. Ook voor Geurts gaat het te ver om weidegang te verplichten, want een kwart van de melkveehouders kan niet eens aan die eis voldoen. De staatssecretaris zegt dat zij weidegang graag wil bevorderen, maar nooit op 100% kan uitkomen.

De Kamer spreekt verder over het wetsvoorstel op 13 november en stemt op 18 november over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.