Verantwoordingsdebat over het jaar 2023
29 mei 2024, debat - De Kamer kijkt in het Verantwoordingsdebat met premier Rutte en minister Van Weyenberg (Financiën) terug op het afgelopen begrotingsjaar.
Op 31 december eindigt het begrotingsjaar. De Tweede Kamer ontvangt op Verantwoordingsdag, de derde woensdag van mei, het jaarverslag over het vorige begrotingsjaar. Kort daarna vindt het Verantwoordingsdebat plaats. De regering kijkt dan terug op het vorige jaar en moet uitleggen of de vooraf gestelde doelen ook zijn bereikt.
Schuld, tekort en uitgaven
De staatsschuld en het begrotingstekort vallen nu nog mee, zegt Heinen (VVD). Maar dat komt volgens hem deels doordat inkomsten naar voren zijn gehaald en uitgaven zijn uitgesteld. Hij vindt dat er maatregelen nodig zijn om de overheidsfinanciën op orde te krijgen.
Het is maar goed dat het kabinet gevallen is, zegt De Vree (PVV), want dat smeet met miljarden, bijvoorbeeld voor klimaat en stikstof, Oekraïne en asielopvang. Hij is er niet over te spreken dat het demissionaire kabinet ook nog voor miljarden aan verplichtingen is aangegaan. Ook voor Eerdmans (JA21) was de val van het kabinet een opluchting.
2023 was een onrustig jaar, onder andere door de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, zegt Van Weyenberg. Daarom moest het demissionaire kabinet doorgaan met dossiers die niet konden wachten, zoals koopkrachtondersteuning en militaire steun.
Doelen en evaluatie
Het is belangrijk dat een kabinet afrekenbare doelen stelt, vindt Van der Lee (GroenLinks-PvdA). Zo wordt duidelijk waar belastinggeld naartoe gaat en kan de Kamer gevoerd beleid en het effect ervan beoordelen.
Van oudsher concentreert de politiek zich op begrotingen, maar het gaat er uiteindelijk om wat we met elkaar bereiken, benadrukt Rutte. Departementen hebben het verantwoordingsproces volgens hem de afgelopen jaren steeds overzichtelijker gemaakt.
Van Hijum (NSC) vraagt aandacht voor evaluaties. Hij wil dat de Kamer daarbij prioriteiten aangeeft. Als Verantwoordingsdag voortaan wordt vervroegd naar april, kunnen aanbevelingen van de Kamer worden meegenomen in de nieuwe begroting. Van Weyenberg ziet vervroegen als een optie, maar wijst wel op de gevolgen voor de begrotingscyclus.
Financieel beheer en uitvoering
Wie niet leert van fouten uit het verleden, is gedoemd die te herhalen, stelt Sneller (D66). Tijdens de coronacrisis bleek het financieel beheer onvoldoende. Dat is volgens hem nu weer verbeterd, maar mag niet opnieuw verslechteren door bezuinigingen op het ambtenarenapparaat.
Het aandeel ambtenaren met een financiële functie is afgenomen in de afgelopen jaren, reageert Van Weyenberg. Bij nieuwe maatregelen moet volgens hem goed worden afgewogen of een verdere afname verstandig is.
Van Dijk (CDA) hekelt de verkokering en de knelpunten bij uitvoeringsorganisaties van de overheid. Beleid moet dan ook eenvoudiger en overzichtelijker worden, zegt Vermeer (BBB), om te voorkomen dat het vastloopt. In het hoofdlijnenakkoord voor een nieuw kabinet zijn daar volgens hem afspraken over gemaakt.
Vertrouwen in politiek
Dijk (SP) is kritisch op het kabinetsbeleid en wijst op het afnemende vertrouwen van mensen in de politiek. Hij noemt de trage afhandeling van het toeslagenschandaal en "de ellende in Groningen" als voorbeelden. Er wordt met brede steun van de Kamer ontzettend hard gewerkt aan het afwikkelen van deze crises, benadrukt de premier.
Rutte wijst ook op in de afgelopen jaren behaalde resultaten. Zo zijn de kinderarmoede en de loonkloof in het onderwijs gedaald. En Nederland is een van de meest concurrerende en innovatieve economieën in de wereld, zegt hij, met een van de meest gelukkige bevolkingen en een zeer hoge welvaart.
De premier verwerpt de opmerking van Van Houwelingen (FVD) dat het kabinet het parlement uitholt door moties niet uit te voeren en bevoegdheden over te dragen aan internationale organisaties.
Brede welvaart
In de Monitor Brede Welvaart staat hoe het gaat met de welvaart in brede zin. Daarbij gaat het naast materiële welvaart om bijvoorbeeld gezondheid, veiligheid en milieu. De monitor beschrijft welke gevolgen ons huidige welvaartsniveau heeft voor de brede welvaart van toekomstige generaties en mensen in andere landen.
Brede welvaart zou een grotere rol moeten spelen in de keuzes die we maken voor de toekomst, vindt Grinwis (ChristenUnie). Met Flach (SGP) benadrukt hij het belang van vrijwilligerswerk voor de samenleving. Van Weyenberg wijst op de mogelijkheid van een belastingvrije vergoeding als uiting van waardering voor en het belang van vrijwilligers.
De Kamer stemt op dinsdag 4 juni over de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct