Uitbreiding van de sluitingsbevoegdheid van de burgemeester en de gezaghebber

16 mei 2023, wetsvoorstel – Burgemeesters kunnen panden sluiten om de openbare orde te beschermen. Een wetsvoorstel van minister Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid) breidt hun bevoegdheden uit.

Burgemeesters en gezaghebbers, oftewel de bestuurders op de eilanden van Caribisch Nederland, mogen een pand tijdelijk sluiten. Het wetsvoorstel biedt volgens Yeşilgöz een meer solide wettelijke basis om in te grijpen dan de huidige noodbevelen. Het gaat bijvoorbeeld om situaties van een (dreigende) beschieting van een pand, het gebruik van geweld rondom een pand of als er wapens worden aangetroffen.

Urgentie

Kuik (CDA) wijst op de urgentie van het wetsvoorstel vanwege recente incidenten met explosies en beschietingen in Rotterdam, Amsterdam en Amersfoort. Burgemeesters kunnen straks sneller optreden, hoopt Michon (VVD). Zij stelt voor om de zogeheten begunstigingstermijn te schrappen. Dat is de wettelijk vastgelegde tijd die iemand krijgt om sluiting van een pand te voorkomen, en die vertraging zou kunnen opleveren.

Een woning sluiten "hakt erin bij bewoners", zegt de minister, en kan forse gevolgen hebben. Yeşilgöz benadrukt dat de begunstigingstermijn is bedoeld om grondrechten te waarborgen. Maar deze termijn geldt niet bij zogeheten "superspoedzaken" in heel ernstige gevallen.

Strafrecht

Het probleem met beschietingen en explosies is heel groot, maar strafbare feiten moeten worden aangepakt met het strafrecht, vindt Van Nispen (SP). Sluiting van een pand ziet hij als een soort straf en daarom past het niet in het bestuursrecht.

Via het bestuursrecht handhaaft een burgemeester de openbare orde wanneer het onveilig is in een wijk of er sprake is van grote maatschappelijke onrust. Burgemeesters moeten daarvoor passende bevoegdheden krijgen, zegt de minister, aanvullend op het strafrecht.

Problemen door georganiseerde criminaliteit, deels veroorzaakt door tekorten bij politie en OM, mogen niet "over de schutting naar de burgemeesters worden gegooid", stelt Mutluer (PvdA, mede namens GroenLinks). Wel staat zij op zich positief tegenover uitbreiding van de sluitingsbevoegdheid, omdat die meer duidelijkheid schept.

Terughoudend

Bij sluiting van een woning kunnen er minderjarige kinderen in het spel zijn, zegt Sneller (D66), en er wordt niet altijd voor vervangende woonruimte gezorgd. Dat kan schrijnende situaties opleveren. Hij vraagt daarom aandacht voor rechtsbescherming en nazorg. Bisschop (SGP) sluit zich daarbij aan: de bevoegdheid vraagt om terughoudendheid en zorgvuldigheid.

Burgemeesters moeten allerlei zaken afwegen om een pand te kunnen sluiten en ook kijken of minder zware maatregelen beter passen. Maar je kunt niet uitsluiten dat mensen de dupe worden van de inzet van dit instrument, bevestigt de minister.

Definities

Helder (PVV) vraagt zich af of de definities wel op orde zijn, want de sluitingsbevoegdheid is gericht op een woning of een andere "besloten ruimte". Kan een winkel of een toko dan wel worden gesloten na deze wetswijziging? De minister legt uit dat dit al mogelijk is op basis van een ander wetsartikel.

De Kamer stemt op 23 mei over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: