Tweede dag debat over de regeringsverklaring

4 juli 2024, debat – Op de tweede dag van het debat over de regeringsverklaring reageert minister-president Schoof op de inbreng van de fracties.

Normerend optreden richting ministers in het kabinet, het regeerprogramma uitwerken en goede financiële keuzes maken: de Kamer verwacht veel van de nieuwe premier. Op de tweede dag van het debat over de regeringsverklaring gaat minister-president Schoof in op de inbreng van de Kamerfracties in de eerste termijn.

Normeren

De nieuwe premier heeft geen verantwoordelijkheid genomen bij het selecteren van zijn ministersploeg en is daarmee gezakt voor zijn eerste test, oordeelt Jetten (D66). Hij vindt dat Schoof kritisch had moeten zijn op de aanstelling van ministers Faber en Klever, die volgens hem racistische complottheorieën aanhangen.

De tweet die vicepremier Agema tijdens het debat heeft verstuurd, is flagrant in strijd met het kabinetsbeleid, vindt Timmermans (GroenLinks-PvdA). Volgens hem wordt het gezag van de minister-president nu al ondermijnd en durft hij niet te normeren en te corrigeren.

Er wordt niet meer getweet tijdens debatten, reageert Schoof, want er is een volledig besef van de eenheid van kabinetsbeleid. Hij benadrukt dat hij vertrouwen heeft in alle leden van het kabinet.

Dat de premier niet meteen normerend optreedt richting zijn ministers, is volgens Dassen (Volt) onacceptabel. Van Baarle (DENK) noemt het een "ongelofelijk slappe hap". Beide fractievoorzitters roepen de minister-president op om duidelijk te normeren.

Schoof wil normeren door heel specifiek te zeggen waar het kabinet voor staat. Hij vindt dat de lijn volstrekt helder is: voor racisme, complottheorieën, discriminatie en uitsluiting is geen plek in het kabinet-Schoof.

"Een heksenjacht van met name het linkerdeel van de Kamer op bewindslieden van de PVV." Zo typeert Wilders (PVV) de kritiek van een deel van de fractievoorzitters. Barbertje moet hangen, is zijn conclusie: PVV-ministers worden onterecht opgejaagd en beschadigd.

Uitwerking regeerprogramma

Nu het kabinet aan de slag gaat met het uitwerken van het regeerprogramma en het opstellen van begrotingen, moet er politiek draagvlak gevonden worden, stelt Stoffer (SGP). Hij wil weten of ook de wensen van de oppositie hierin worden meegenomen. Ook Bontenbal (CDA) is benieuwd of de samenwerking met de oppositie wordt gezocht.

Minister-president Schoof spreekt van een "uitgestoken hand" richting de oppositie. Naast de support van de vier coalitiepartijen zegt hij graag te willen zoeken naar bredere meerderheden op alle onderwerpen en veel waarde te hechten aan goede samenwerking met de Tweede Kamer.

Ambities en keuzes

Nederland verwacht dat dit nieuwe kabinet keihard aan de slag gaat met de problemen in het land, zegt Omtzigt (NSC). Als voorbeeld noemt hij de energietransitie, die op dit moment "knettervast" loopt. Het kabinet wil zeker voortvarend verdergaan met de energietransitie, antwoordt de premier, met haalbaar en uitvoerbaar beleid.

Met dit kabinet blijft het aantal huishoudens in armoede gelijk en neemt de armoede onder kinderen zelfs toe, stelt Dijk (SP). Hij wil weten waarom er niks gevraagd wordt van de allerrijksten om armoede te bestrijden. Bikker (ChristenUnie) vindt het teleurstellend dat de ambitie wordt verminderd en er steeds gekozen wordt voor incidentele maatregelen. Volgens haar zijn moedige stappen nodig om structureel de knop om te zetten.

Het is een gedeelde uitdaging om kinderarmoede tegen te gaan, stelt de premier. Hij licht toe dat er bewust is gekozen voor maatregelen die de stijgende armoedetendens keren, maar die niet leiden tot lastenverzwaring.

Strategische voedselveiligheid en productie van essentiële goederen in Nederland of Europa zouden onderdeel moeten zijn van het veiligheidsbeleid, zegt Van der Plas (BBB). Zij oppert om hier volgend jaar aandacht aan te besteden bij de NAVO-top in Nederland. Schoof vindt dit een interessante gedachte en wil bezien hoe het onderwerp geagendeerd kan worden.

Grip op migratie

Al twintig jaar overkomt het probleem van migratie ons, vindt Eerdmans (JA21). Hij vraagt het kabinet duidelijke targets te stellen om migratie te verminderen. Baudet (FVD) meent dat het terugdringen van migratie niet voldoende is. Hij pleit voor een uitgebreider remigratieprogramma om zo tot een negatief migratiesaldo te komen.

Grip op migratie heeft de hoogste prioriteit, benadrukt Schoof. Er wordt volgens hem niet gestreefd naar een negatief migratiesaldo, maar wel naar het sterk terugdringen van alle vormen van migratie.

Zelfbeschikking

Het is belangrijk dat we verworvenheden niet terugdraaien, zegt Yeşilgöz (VVD): alle mensen hebben het recht om zelf te bepalen hoe ze omgaan met hun lichaam, welke keuzes ze maken, op wie ze verliefd worden en hoe ze hun leven inrichten. Schoof beaamt dat zelfbeschikkingsrecht een "essentiële verworvenheid" is.

Rechter

Blijft het hoofdlijnenakkoord wel overeind bij de rechter? Ouwehand (PvdD) betwijfelt dat, bijvoorbeeld bij het stikstofbeleid. Het kabinet heeft de ambitie om doelen te behalen, zegt Schoof. Het is nooit de intentie om beleid te maken dat geen stand houdt, benadrukt hij, maar het kan gebeuren dat de rechter anders oordeelt.

De Kamer stemt na afloop van het debat over de ingediende moties. De moties van wantrouwen tegen de ministers Faber en Klever krijgen steun van GroenLinks-PvdA, D66, SP, DENK, PvdD en Volt. Denk en PvdD zeggen het vertrouwen in het volledige kabinet op.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.