Toekomst van Tata Steel

28 mei 2024, debat - De Kamer debatteert met minister Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) en Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) over de toekomst van staalproducent Tata Steel.

Tata Steel is een van de grootste industriële vervuilers van Nederland. Omwonenden worden aan schadelijke stoffen blootgesteld, volgens het RIVM met gezondheidsrisico's tot gevolg. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zijn daarom verduurzamingsmogelijkheden voor het bedrijf in kaart gebracht. Ook is de Expertgroep Gezondheid IJmond in het leven geroepen om te adviseren over de omgang met de gezondheidseffecten.

Gezondheidsgevolgen

Volgens Teunissen (PvdD) moet de gezondheid van omwonenden van Tata beschermd worden. Ze pleit voor handhaving van de bestaande gezondheidsregels in plaats van maatwerkafspraken en overheidssubsidies. Er mag alleen nog staal gemaakt worden in de IJmond als de adviezen van de expertgroep worden opgevolgd, vindt Thijssen (GroenLinks-PvdA). Eerdmans (JA21) vindt dat bedrijven alleen subsidie mogen krijgen als er meetbare eisen over de gezondheid van omwonenden zijn.

Adriaansens stelt dat Tata Steel zich net als ieder bedrijf aan de regels moet houden. Harbers voegt toe dat er gezorgd wordt voor meetbare en handhaafbare afspraken met Tata over gezondheid die onafhankelijk getoetst kunnen worden.

Verduurzamen

De overheid maakt maatwerkafspraken met Tata Steel over het sneller uitvoeren van bestaande verduurzamingsplannen. Is het nog mogelijk om de staalproducent te verduurzamen en te laten voortbestaan, of is er geen toekomst meer in Nederland?

Koekkoek (Volt) zegt dat de overheid duidelijke grenzen moet stellen bij het maken van maatwerkafspraken met Tata. Rooderkerk (D66) pleit voor een wettelijk verbod op staalproductie met kolen, omdat dat duidelijkheid biedt over een groene toekomst.

Adriaansens antwoordt dat een kolenverbod een stok achter de deur zou kunnen zijn om de verduurzaming te borgen. Kolengebruikers moeten dan wel eerst voldoende perspectief hebben gehad om van kolen af te komen.

Vermeer (BBB) vindt het van groot belang dat Tata Steel de ruimte krijgt om te verduurzamen en schoner te worden, omdat het een grote werkgever is waar duizenden gezinnen van afhankelijk zijn. Volgens Erkens (VVD) "duwen we vervuiling de grens over" als Tata Steel weggaat uit Nederland, en maken we ons afhankelijk van landen als China.

Adriaansens stelt dat er haalbare afspraken moeten komen die de industrie in Nederland laten verduurzamen en verschonen. Anders lopen bedrijven weg naar het buitenland.

Flach (SGP) zegt dat de energietransitie van het bedrijfsleven valt of staat met een redelijke energieprijs en met netwerkkosten die gelijk zijn aan die van buurlanden. Hij wil weten wat de minister gaat doen om hiervoor te zorgen. Adriaansens antwoordt dat het kabinet heeft besloten om de energiekostencompensatieregeling voor bedrijven met een jaar te verlengen.

Overheidssteun

Tata is "een huis zonder hypotheek" met een heel slecht energielabel en een extreem rijke moeder, zegt Zeedijk (NSC). Tata kan het geld voor verduurzamingsinvesteringen daarom "prima zelf uit de kapitaalmarkt halen". Ook Van Meetelen (PVV) vindt dat Tata zo veel mogelijk zelf moet investeren in de verandering die doorgemaakt moet worden. Als de staalproducent toch uit Nederland vertrekt, moet die volgens haar zelf opdraaien voor het saneren van het hele gebied.

Tata wil de CO₂-uitstoot verminderen, maar daarbij is wel ondersteuning van de Staat nodig, antwoordt Adriaansens. Alle mogelijkheden om financiering te verkrijgen moeten volgens haar benut worden. In de maatwerkafspraken wordt meegenomen wat er gebeurt als het bedrijf weg zou gaan uit Nederland, stelt Harbers.

Zeggenschap

Zeggenschap over Tata Steel moet bestaan uit meer dan het houden van toezicht, zegt Bontenbal (CDA, ook namens ChristenUnie). Hoe gaat de minister die zeggenschap vormgeven, vraagt hij. Volgens Dijk (SP) kan de overheid zeggenschap krijgen over de Nederlandse staalproductie via aandelen. Tegenover iedere euro overheidssteun moet democratische zeggenschap staan voor de overheid, werknemers en omwonenden, stelt hij.

We willen zeggenschap waarin de Staat een onafhankelijke rol blijft houden, zegt Adriaansens. Ze regelt die liever via maatwerkafspraken dan via aandelen. Om invloed te krijgen via aandelen heb je namelijk een meerderheid nodig.

De Kamer stemt op dinsdag 4 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct