Tijdelijke wet Transitiefonds landelijk gebied en natuur

19 april, wetsvoorstel – Een transitiefonds moet ervoor zorgen dat de landbouw duurzamer wordt en dat het beter gaat met de natuur. De Kamer debatteert met minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) over de tijdelijke wet die de instelling van dit fonds regelt.

Het verminderen van stikstofdepositie en van emissie van broeikasgassen, het in stand houden van natuurgebieden en het beschermen en verbeteren van de waterkwaliteit. Met het instellen van het transitiefonds komt er 24,3 miljard euro beschikbaar voor een gebiedsgerichte aanpak om deze doelen te bereiken. Die krijgt vooral vorm in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).

Steun

Het is goed dat er een transitiefonds komt en geen stikstoffonds, zegt Boswijk (CDA), want we moeten de problemen integraal aanpakken om de natuur te kunnen beschermen en herstellen. Wel spoort hij het kabinet aan om snel te beginnen en met regelingen te komen.

De Groot (D66) betoogt dat we moeten investeren om ons land leefbaarder, gezonder en mooier te maken. En dat kan nu met het geld van het transitiefonds.

De onzekerheid in de agrarische sector is groter dan ooit, woningbouwprojecten liggen stil en bedrijven twijfelen over investeringen. Van Campen (VVD) hoopt dat het transitiefonds een kantelpunt is om deze impasse te doorbreken en de natuur te herstellen.

Kosten en effectiviteit

De regeringspartijen zijn het niet eens over het probleem en de oplossing, stelt Omtzigt vast. Hij betwijfelt daarom of de 24,3 miljard verantwoord en doelmatig kan worden uitgegeven. Je lost geen problemen op door er enkel geld tegenaan te smijten, zegt Eppink (JA21). Hij wijst op de hoge kosten van het transitiefonds voor de belastingbetaler.

Bisschop (SGP) wil in de wet vastleggen dat jaarlijks wordt verantwoord in welke mate maatregelen naar verwachting bijdragen aan de gestelde doelen. Het geld moet in ieder geval bij de mensen op het platteland terechtkomen, benadrukt Beckerman (SP), en dus niet bij de Rabobank of andere partijen in de keten.

Toekomstvisie

Elke cent uit het fonds moet ten goede komen aan maatregelen die natuur, klimaat en waterkwaliteit helpen, zegt Bromet (GroenLinks). Thijssen (PvdA) is het met haar eens. Het kabinet moet snel met plannen komen, zodat er ook huizen kunnen worden gebouwd. Beide Kamerleden willen daarom in de wet vastleggen dat de stikstofdoelen in 2030 moeten worden gehaald.

Er moeten keuzes worden gemaakt voor de toekomst van de landbouw en precies dat onderdeel mist nu, meent Boutkan (Volt). Hij vreest dat uiteindelijk veel geld uit het fonds naar de uitkoop van boeren zal gaan en niet naar de transitie van de overige agrarische bedrijven.

Extra doelen

Als we de problemen echt integraal willen aanpakken, betoogt Ouwehand (PvdD), moet het transitiefonds ook doelen voor dierenwelzijn en de volksgezondheid bevatten. Ze ziet bijvoorbeeld niets in het stimuleren van emissiearme stalvloeren en luchtwassers, omdat die negatieve gevolgen kunnen hebben voor het dierenwelzijn.

Grinwis (ChristenUnie) wil geld uit het fonds gebruiken voor overheidsbetalingen voor groene en maatschappelijke diensten, een eerlijke prijs voor producten en een algemene bijdrage voor landschaps- en biodiversiteitsbeheer.

Minimaal 10 miljard van het fonds moet worden gereserveerd voor de "blijvers" in de landbouw, vindt Van der Plas (BBB). Dit geld zou in ieder geval gebruikt moeten worden voor natuurinclusieve landbouw, innovatieve stalsystemen en het versterken van ondernemerschap en innovatie.

Stikstoftwijfel

Stikstof is alleen een probleem als je besluit dat de natuur per definitie niet mag veranderen, zegt Mulder (PVV). Hij verwijst naar publicaties waaruit volgens hem blijkt dat het probleem wordt overdreven.

Gaat het wel slecht met de natuur? Volgens de Living Planet Index is de biodiversiteit in Nederland sinds de jaren negentig juist verbeterd, meent Van Meijeren (FVD).

Van Haga (Groep Van Haga) betoogt dat klimaat een religie is geworden. Hij stelt dat 85% van de natuuroppervlakte in goede staat is. Dure stikstofmaatregelen zijn dan ook niet nodig, zo concludeert hij.

Het debat over het wetsvoorstel wordt op een later moment voortgezet met de reactie van de minister op de inbreng van de Kamer

Zie ook