Tijdelijke wet Klimaatfonds

4 juli 2023, wetsvoorstel – De Kamer debatteert met minister Jetten voor Klimaat en Energie over de Tijdelijke wet Klimaatfonds.

Met de wet wordt het Klimaatfonds ingesteld, waarmee bijna 35 miljard beschikbaar komt voor burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties die willen bijdragen aan de broeikasgasreductie. In de wet staat het doel van het fonds en het soort uitgaven dat ermee kan worden gedaan.

Erkens (VVD) wijst op de zinnige doelen die met het fonds worden gefinancierd: meer energieonafhankelijkheid, een duurzamere industrie, een energiezuiniger woningvoorraad en een versterkte energie-infrastructuur. Met een fonds is er meer voorspelbaarheid en flexibiliteit, zegt Grinwis (ChristenUnie), en kan een goede mix worden bereikt tussen beprijzen, normeren en subsidiëren.

Ook Bontenbal (CDA) is blij met het Klimaatfonds. Het uittrekken van geld voor klimaatmaatregelen vindt hij een morele plicht én economisch verstandig. De miljarden komen immers voornamelijk terecht in de Nederlandse economie.

Besteding

Kröger (GroenLinks) mist bij de inrichting van het fonds een integrale afweging van de doelmatigheid. Is subsidie echt nodig? Kunnen de doelen niet ook met normeren en beprijzen worden gehaald?

Teunissen (PvdD) vindt het onbegrijpelijk dat het verdienmodel van grote bedrijven wordt gesubsidieerd: waarom wordt grote vervuilers geen heffing opgelegd? Bedrijven die een subsidie aanvragen, moeten in een plan aangeven hoe hun productieproces past in een klimaatneutraal 2050, vindt Boutkan (Volt).

Thijssen (PvdA) wil dat ten minste een derde van het geld uit het fonds gaat naar het isoleren van woningen. Na het besteden van het geld moet Nederland socialer zijn, vindt hij. De minister wijst erop dat 7 miljard van het fonds wordt uitgetrokken voor de verduurzaming van huizen en maatschappelijke gebouwen.

De doelmatigheid en doeltreffendheid van de maatregelen staan centraal in de beoordeling van aanvragen, zegt Jetten. Wordt het geld efficiënt en rechtvaardig besteed? Worden private investeringen niet weggedrukt? Is de subsidie gekoppeld aan normering en beprijzing? Toont een aanvragend bedrijf voldoende ambitie? Overigens mag alleen de onrendabele top van investeringen worden gesubsidieerd, aldus de minister.

Rol minister en Kamer

Futselaar (SP) vraagt zich af of de controle van de Kamer op de uitgaven uit het fonds voldoende is. En komt de minister als fondsbeheerder niet in een dubbelrol terecht als zijn eigen ministerie geld uit het fonds wil besteden? Daar is Jetten niet bang voor. De beoordeling van de aanvragen gebeurt door een zelfstandig team binnen zijn ministerie én door het ministerie van Financiën.

Helpt het Klimaatfonds de Kamer om grip te houden op de miljardenuitgaven, vraagt Stoffer (SGP). Hij wijst erop dat klimaatmaatregelen ook kunnen worden gefinancierd uit het Nationaal Groeifonds en het Transitiefonds landelijk gebied en natuur.

Volgens de wet kán de minister extern advies inwinnen als hij geld uit het fonds wil toekennen. Boucke (D66) wil daar een verplichting van maken.

De minister zegt dat het Klimaatfonds de Kamer meer inzicht biedt en er ook voor zorgt dat niet uitgegeven geld het daaropvolgende jaar alsnog beschikbaar is. Als de Kamer maatregelen onvoldoende onderbouwd, onvoldoende rechtvaardig of onvoldoende doeltreffend vindt, kan zij de jaarbegroting van het fonds aanpassen.

Klimaatbeleid

Het Nederlandse klimaatbeleid is "totale waanzin", zegt Kops (PVV). Van Haga (Groep Van Haga) noemt het "onrechtvaardig, onuitvoerbaar en hysterisch" en steunt alleen maatregelen waarmee Nederland zich aanpast aan de gevolgen van klimaatverandering. Minimaal 50% van het fonds moet aan dergelijke adaptatiemaatregelen worden besteed, vindt Van der Plas (BBB). Er is helemaal geen sprake van welke klimaatcrisis dan ook, meent Baudet (FVD).

Het kabinet kiest voor het verduurzamen én het beter beschermen van Nederland, reageert Jetten. Hij wijst erop dat klimaatadaptatiemaatregelen vooral uit het Deltafonds moeten worden gefinancierd. Het Klimaatfonds is echt gericht op het terugdringen van de uitstoot.

De Kamer stemt op 6 juli over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: