Scheefgroei tussen bedrijfswinsten en lonen van werknemers
30 januari 2025, debat - De bedrijfswinsten stijgen sneller dan de lonen van werknemers. Is er sprake van een scheefgroei? De Kamer debatteert met minister Heinen (Financiën).
Onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek laat zien dat de afgelopen jaren de winsten sneller zijn gestegen dan de lonen. Het klopt dat de arbeidsinkomensquote is gedaald, zegt Heinen, ook op de langere termijn. Het is volgens hem lastig om daar één oorzaak voor te geven, maar flexwerk, de organisatiegraad van vakbonden, technologische ontwikkeling en outsourcing spelen mogelijk een rol.
Ongelijkheid
Aandeelhouders profiteren van de stijgende winsten, lage en middeninkomens worden getroffen door hogere prijzen. Dijk (SP) ziet een groeiende ongelijkheid in de samenleving. Hij stelt daarom voor om in plaats van de btw de winstbelasting te verhogen.
Er is een enorme inflatieschok geweest, zegt de minister, met verschillende oorzaken. In zo'n situatie stijgen altijd eerst de winsten en daarna pas de lonen. Zowel de winsten als de lonen hebben volgens hem bijgedragen aan de inflatie.
Inflatie en marktwerking
De stijging van de winsten draagt bij aan de hoge inflatie, denkt Van der Lee (GroenLinks-PvdA). Hij wil die inflatie verlagen door geld uit de economie te halen. Dat kan volgens hem door de belasting op vermogen, winst en vervuiling te verhogen. De minister denkt dat de inflatie effectiever verlaagd kan worden door het beperken van de overheidsuitgaven.
De inflatie komt deels door gestegen grondstoffenprijzen, stelt Idsinga (NSC) vast, maar doordat sommige bedrijven de prijzen daarbovenop nog extra hebben kunnen verhogen, stegen hun winstmarges. Wat zijn de verschillen tussen verschillende sectoren?
De forse stijging van de winsten wijst erop dat er onvoldoende concurrentie is tussen bedrijven, denkt Grinwis (ChristenUnie). Echte concurrentie zou leiden tot lagere winsten, maar er lijkt op steeds meer markten een oligopolie te zijn.
Bij goede marktwerking met een strenge marktmeester ontstaan innovaties en stijgt de productiviteit, zegt de minister. De ACM kijkt volgens hem niet naar de concurrentie op sectorniveau.
Werken moet lonen
Ondernemers zijn niet de vijand van werknemers, betoogt De Vries (VVD): links creëert een "valse tegenstelling". Werken moet lonen, benadrukt ze, en daarom heeft haar partij een agenda voor werkend Nederland gepresenteerd.
"Werken moeten lonen" is ook het motto van Vermeer (BBB). Hij wil belemmeringen om meer te gaan werken wegnemen, zoals de hoge belasting op overuren en hoge parkeerkosten voor zorgmedewerkers. Vijlbrief (D66) oppert om een (belasting)voordeel te geven aan mensen die minimaal drie dagen per week werken. Ook denkt hij dat het wel indexeren van de kinderopvangtoeslag eraan bijdraagt dat meer mensen gaan werken.
Het kabinet denkt na over lastenverlichting in de inkomstenbelasting, verzekert Heinen. Aanpassingen in de heffingskortingen en de toeslagen kunnen ervoor zorgen dat mensen meer overhouden als ze extra gaan werken.
De Kamer stemt op 4 februari over de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct