Registratieplicht voor verkooppunten van tabak
5 februari 2025, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) over een wijziging van de Tabaks- en rookwarenwet die een registratieplicht invoert voor de verkoop van nicotineproducten.
Staatssecretaris Karremans schetst de context van het wetsvoorstel. 19% van de volwassen Nederlander rookt en alleen heroïne en crack zijn verslavender dan nicotine. Jaarlijks overlijden bijna 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Dit leidt tot veel persoonlijke gezondheidsschade en leed, maar kost de maatschappij ook veel geld aan behandelingen.
Het kabinet heeft een aantal maatregelen ingezet om roken, vooral onder jongeren, te ontmoedigen: een forse verhoging van de accijnzen, het supermarktverkoopverbod en meer handhaving bij illegale verkoop. In 2032 mogen alleen speciaalzaken nog tabaksproducten verkopen. Het aantal verkooppunten moet dan zijn verminderd tot ongeveer 1.500, ten opzichte van bijna 10.000 in 2024. Die ambitie moeten we scherp voor ogen houden, benadrukt Karremans.
De nieuwe wet regelt dat verkooppunten zich jaarlijks moeten registreren, op straffe van een bestuurlijke boete als dit niet gebeurt. Dit moet de handhaving van het verkoopverbod faciliteren en maakt het mogelijk om het aantal en soort tabaksverkooppunten te monitoren.
Handhaving
Crijns (PVV) ziet het wetsvoorstel als symboolpolitiek. Het echte probleem is volgens hem de illegale handel in sigaretten en vapes. Hij vraagt de staatssecretaris ondernemers te steunen en de keuzevrijheid van de burger te respecteren.
Deze relatief kleine wetswijziging vergroot de administratieve lasten voor de legale verkopers, denkt Tielen (VVD), terwijl illegale handelaren er niet door worden geraakt. De wet regelt niet dat de enorme groei van het aantal verkooppunten stopt, stelt Dobbe (SP). En die groei levert capaciteitsproblemen in de handhaving op, denkt zij.
De registratieplicht zorgt ervoor dat controleurs veel efficiënter kunnen worden ingezet, stelt Karremans. Zo blijft er meer capaciteit over om illegale handel aan te pakken en te zorgen dat legale verkoop via de regels verloopt.
Kan de registratieplicht naast de handhavers van de NVWA ook Douane, Openbaar Ministerie en de politie helpen om beter te handhaven, wil Slagt (GroenLinks-PvdA) weten. Kunnen zij ook boetes uitdelen in het kader van de registratieplicht?
Dat regelt het wetsvoorstel niet, legt Karremans uit. Maar hij wijst wel op het belang van samenwerking bij de handhaving. Daar wordt ook aan gewerkt.
Vergunning
Een registratieplicht is op zich goed, denkt Jansen (NSC). Zij vindt het wel vreemd dat er voor de verkoop van vis, groente en fruit soms een vergunning nodig is, maar niet voor de verkoop van schadelijke nicotineproducten. Een vergunningsstelsel zou de registratieplicht bovendien overbodig maken. Er zitten haken en ogen aan vergunningen, zegt Krul (CDA), maar hij denkt dat ze het meest effectief zijn. Gemeenten kunnen dan bijvoorbeeld bepalen op hoeveel locaties tabak mag worden verkocht.
Er worden veel meer voorwaarden gesteld aan de verkoop van tabak dan van vis, nuanceert Karremans. Hij is tegen een vergunningsstelsel bij tabaksverkoop. Het zou vragen om een heel nieuwe wet en het zou jaren kosten om dat goed te regelen. De overheid kan ook niet zomaar vergunningen uitgeven aan bestaande verkooppunten.
Buitenlandse sigaretten
Consumenten die geen sigaretten in de buurt kunnen kopen, gaan op zoek naar alternatieven en kopen bijvoorbeeld over de grens, zegt Vermeer (BBB). Hij wijst op de negatieve gevolgen voor de staatskas. Het verbaast Dekker (FVD) niet dat er in Nederland steeds meer buitenlandse sigaretten worden gerookt. Hij wil dat de "accijnzen worden verlaagd naar Duits niveau".
De Kamer stemt op 11 februari over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct