Regels energiemarkten en energiesystemen
23 mei 2024, wetsvoorstel - De bestaande wetgeving rondom gas en elektriciteit is aan vernieuwing toe. De Kamer debatteert over het wetsvoorstel waarmee minister Jetten (Klimaat en Energie) dit regelt.
In zijn nieuwe Energiewet voegt minister Jetten de regels voor het transport en de levering van gas en elektriciteit in Nederland samen. De wet bevat ook bepalingen voor de transitie naar schonere en hernieuwbare bronnen van energie.
Zonnepanelen
De formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB willen de salderingsregeling voor zonnepaneeleigenaren in één keer afschaffen op 1 januari 2027. Nu kunnen mensen door deze regeling de stroom die ze opwekken nog "wegstrepen" tegen de stroom die ze verbruiken.
Rooderkerk (D66) vindt de voorgenomen afschaffing een "mes in de rug" van honderdduizenden mensen die de afgelopen jaren zonnepanelen kochten. Zij stelt voor de regeling geleidelijk af te bouwen. Erkens (VVD) wil juist dat het voor mensen zo snel mogelijk duidelijk wordt hoelang salderen nog mogelijk is en welk regime daarna gaat gelden.
Het afschaffen van de salderingsregeling zal ervoor zorgen dat de terugverdientijd van zonnepanelen langer wordt, zegt Jetten. Het is belangrijk dat mensen snel duidelijkheid krijgen over de precieze regels, zodat ze een goede afweging kunnen maken.
Het mag niet zo zijn dat zonnepaneeleigenaren uiteindelijk gaan betalen voor het bezit ervan, betoogt Postma (NSC). Ze wil de wet zo wijzigen dat de "redelijke vergoeding", die mensen krijgen als ze meer terugleveren dan ze verbruiken, niet negatief kan zijn. Volgens Bontenbal (CDA) doet dit echter niks aan de zogenaamde terugleverkosten: die kunnen energieleveranciers dan nog steeds in rekening brengen.
Markt en betaalbaarheid
Beckerman (SP) hoopte in de wet een kentering te zien na "decennia van geloof in de markt". Maar de nieuwe wet biedt volgens haar niet de oplossingen die nodig zijn.
Een wet is alleen goed als die ook zorgt voor mensen in een kwetsbare positie, stelt Grinwis (ChristenUnie). Hoe zorgen we ervoor dat zij zich in de toekomst zeker weten van betaalbare en duurzame energie? Flach (SGP) oppert een maximumtarief voor levering aan kwetsbare huishoudens, om energiearmoede te voorkomen.
Energie is een basisvoorziening, benadrukt Jetten, en daarom worden afnemers in de wet beschermd. De lat voor het afsluiten van energie bij betalingsproblemen ligt heel hoog; het is zelfs uitgesloten voor mensen die in de schuldhulpverlening zitten of ernstige gezondheidsproblemen hebben. Verder kan verduurzaming helpen om energiearmoede te bestrijden.
Energiedelen
Kröger (GroenLinks-PvdA) pleit voor meer macht bij burgers en minder macht bij grote energiebedrijven. Ze wil het principe "decentraal waar het kan, centraal waar het moet" leidend maken en opwek door lokale energiegemeenschappen stimuleren.
Mensen moeten stroom die ze opwekken met hun zonnepanelen, kunnen delen met hun buren. Dat vindt Koekkoek (Volt), die voorstelt energiedelen wettelijk mogelijk te maken.
Het delen van energie tussen afnemers van dezelfde leverancier is goed mogelijk, denkt Jetten. Maar het ligt volgens hem een stuk ingewikkelder als er meer leveranciers zijn. Om hier duidelijkheid over te krijgen en het mogelijk te maken, moeten een aantal zaken verder uitgewerkt worden.
Volle netten
Het elektriciteitsnet is volgeraakt, constateert Kops (PVV). Een groot en acuut probleem, stelt hij, dus wat staat ons in de toekomst te wachten? En is het tij nog te keren?
De markt kan een rol spelen bij het oplossen van de problemen met netcongestie, verwacht Jetten, bijvoorbeeld met flexibele opwekking en door tijdelijke opslag van overschotten.
Waterstof
Vermeer (BBB) mist aandacht voor waterstof in de wet. Wat zijn de plannen van de minister?
In het Klimaatfonds is ongeveer 4 miljard euro gereserveerd voor de ontwikkeling en opschaling van groene waterstofproductie, zegt Jetten. Verder stelt de EU regels vast voor de waterstofmarkt, die in Nederland worden geïmplementeerd.
De Kamer stemt op 4 juni over het wetsvoorstel en de ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct.