Rapport parlementaire enquête gaswinning Groningen eerste termijn

6 juni 2023, debat - De Kamer debatteert met minister-president Rutte en staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) over het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen.

Groningers boven gas. Dat is de titel van het rapport van de enquêtecommissie die onderzoek deed naar het beleid rondom de gaswinning, de aardbevingen, de schadeafhandeling en de versterking in Groningen. De belangen van de Groningers zijn structureel genegeerd, zo luidt de conclusie, en Nederland heeft een ereschuld aan hen. Het kabinet reageerde op 25 april op het rapport.

Kabinetsreactie

De regio vroeg in een uitgewerkt plan om 30 miljard, zegt Kops (PVV), maar het kabinet trekt maar 22 miljard uit, waarvan slechts 13 miljard nieuw geld. Is dat het inlossen van een ereschuld? Boutkan (Volt) ziet een opeenstapeling van economische projecten maar mist een visie. Wat is de kabinetsvisie op de toekomst van Groningen?

In de kabinetsreactie staat een opsomming van 50 maatregelen die voortkomen uit een economisch vertrekpunt, meent Van der Plas (BBB), terwijl het hoofdprobleem is dat de Groningers zich als mens niet serieus genomen voelen. Er zitten niet alleen scheuren in de huizen, maar ook in de harten, voegt Van der Staaij (SGP) toe. Wat is de agenda om daar actief aan te werken?

Bikker (ChristenUnie) vindt de voorgestelde Groningenwet een goed idee. Met die wet wordt jaarlijks bekeken hoe het staat met de uitvoering van de maatregelen. Wel dringt zij erop aan dat de volksvertegenwoordigers in de provincie en de gemeenten er goed bij betrokken worden.

Om systeemfalen in de toekomst te voorkomen, moet het systeem veranderd worden, zegt Omtzigt. Zo denkt hij dat een districtenstelsel de oververtegenwoordiging van de Randstad in het parlement kan terugdringen. Ook wil hij af van de exclusieve toegang die sommige bedrijven tot het kabinet hebben.

Versterking en schadeherstel

Terwijl voor een enorm bedrag geld uit de Groningse bodem werd gehaald, bleek een snelle versterking van de woningen en een nette schadeafhandeling te veel gevraagd, constateert Eerdmans (JA21). Hij ergert zich aan de bureaucratie waarmee de Groningers tegemoet worden getreden.

De Groningers vechten al jaren om hun recht te halen op herstel van de schade en de versterking van hun huizen, zegt Vedder (CDA). Zij wijst erop dat het om meer gaat dan huizen: het gaat over een thuis, een veilige jeugd en vertrouwen in de toekomst.

Boulakjar (D66) snapt de maatregel om geen onderzoek naar de oorzaak meer te doen bij mensen met een schade tot 40.000 euro. Maar wat betekent dit voor de mensen met grotere schades? Juist deze mensen hebben de overheid immers "keihard nodig".

Een speciale eenheid. Die is volgens Van Wijngaarden (VVD) nodig om de problemen bij boerderijen met mestkelders, bij monumenten en bij ondernemingen met maatwerk en met een "whatever it takes"-benadering op te lossen.

Gaswinning

Het argument van de leveringszekerheid is als chantage gebruikt, meent Klaver (GroenLinks). Minder gas winnen zou de ouderen in Limburg in de kou zetten. Maar het rapport van de commissie geeft volgens hem duidelijk aan dat stoppen met de gaswinning wel degelijk mogelijk was.

Waarom zegt het kabinet niet duidelijk dat het Groningenveld per 1 oktober wordt gesloten? Teunissen (PvdD) vindt het onbegrijpelijk dat Groningers nog langer in onzekerheid worden gehouden.

Sluiting van het Groningenveld vindt Van Haga (Groep Van Haga) een "idiote beslissing". Als de druk op peil wordt gehouden met water- of stikstofinjectie, kan volgens hem gewoon met de winning worden doorgegaan.

Shell en Exxon

Nijboer (PvdA) constateert dat Shell en Exxon pas in beweging kwamen toen ze aansprakelijk werden gesteld. Daarom vindt hij een morele oproep aan deze bedrijven "te slap". Het parlement moet ze gewoon een heffing opleggen om mee te betalen aan het herstel van de schade.

Premier

Veel woordvoerders zijn kritisch over de rol die minister-president Rutte in verschillende kabinetten heeft gespeeld bij het beleid rond de aardgaswinning in Groningen.

Zo is het voor Beckerman (SP) onvoorstelbaar dat de premier de waarheid sprak toen hij zei dat pas in 2018 tot hem doordrong hoe groot de impact was van de aardbeving in Huizinge in 2012 en de recordgaswinning in het jaar daarna.

De bewindslieden zullen op 7 juni reageren op de inbreng van de woordvoerders. De Kamer sprak eerder op 12 april en 13 april met de commissie over het rapport.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct.