Problemen bij het UWV

16 april 2025, debat - De Kamer debatteert met minister Van Hijum en staatssecretaris Nobel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de problemen bij het UWV.

Het UWV heeft fouten gemaakt bij het toekennen en berekenen van Wajong- en WIA-uitkeringen. Besloten is om 43.000 uitkeringen te controleren. Van Hijum verwacht dat het herstellen van fouten twee jaar gaat duren. Hij wil de wet- en regelgeving aanpassen, zodat de kans op fouten in de toekomst kleiner wordt.

Omvang probleem 

Hoe dieper we graven, zegt Ceder (ChristenUnie), hoe meer problemen er aan het licht komen. Zitten er nog meer lijken in de kast? Als er steeds meer boven water komt en fouten niet snel hersteld worden, dreigt volgens hem een overbelasting van de rechtspraak.

Saris (NSC) vraagt om een totaalplan van aanpak, zodat alle fouten worden hersteld. Er zou volgens haar op termijn ook breder moeten worden gekeken dan alleen naar de periode 2020-2024. Daarnaast wil ze een correctie van fouten in sociaal-medische beoordelingen.

Hersteloperatie

Zet bij de hersteloperatie zorgvuldigheid voorop, betoogt De Kort (VVD), om mensen niet alsnog teleur te stellen. Hij vraagt ook aandacht voor werkgevers, die wellicht hogere premies moeten betalen door de gemaakte fouten.

Chaos los je niet op met nog meer chaos, benadrukt Patijn (GroenLinks-PvdA), die waarschuwt voor een hersteloperatie zonder goed plan. Ze wil gedupeerden laten kiezen tussen een eenmalig bedrag van €5.000 of een berekening van het misgelopen bedrag.

We moeten lessen trekken uit de hersteloperatie voor de toeslagenaffaire, zegt Flach (SGP). Hij ziet daarom weinig in een generieke compensatie van bijvoorbeeld €5.000, ook omdat dit een aanzuigende werking kan hebben.

Uitkeringsgerechtigden mogen niet de dupe worden van de gemaakte fouten, benadrukt Van Kent (SP). Ze moeten goed worden geïnformeerd en de hersteloperatie zou er ook niet toe mogen leiden dat uitkeringen of toeslagen worden stopgezet of verlaagd.

Je kunt geen recht doen door een deel van het onrecht te negeren, zegt Ergin (DENK), die wil dat alle fouten worden hersteld. En hoe voorkomen we dat mensen die bijstand hebben ontvangen omdat hun uitkering te laag was, in de problemen komen door de hersteloperatie? UWV en gemeenten kunnen onderling bedragen verrekenen, zegt staatssecretaris Nobel, zonder dat uitkeringsgerechtigden daar last van hebben.

Als mensen een te hoge uitkering hebben gekregen door de gemaakte fouten, betoogt Rikkers (BBB), zouden ze die niet terug hoeven te betalen. En mensen wiens uitkering wordt verlaagd, moeten geholpen worden om zich aan te passen.

Het beginsel is dat er niet wordt teruggevorderd, zegt Van Hijum, behalve als mensen overduidelijk een te ruime uitkering kregen, bijvoorbeeld als die hoger was dan het laatstverdiende loon. Hij beaamt dat mensen bij wie de uitkering wordt verlaagd, de tijd moeten krijgen om zich daarop aan te passen.

Positie UWV

Het UWV heeft de problemen jarenlang doodgezwegen, stelt Heutink (PVV) vast. In zijn ogen is er sprake van een cultuurprobleem en van "betonrot". De bezem moet wat hem betreft door de organisatie. Vijlbrief (D66) begrijpt de wens om in te grijpen bij het UWV, maar je moet niet gaan "klooien in een organisatie die bezig is een probleem op te lossen".

Het wordt een taaie en langjarige kwestie om zaken te veranderen en de kwaliteit op orde te brengen, zegt Van Hijum. Maar hij heeft nog steeds vertrouwen in het functioneren van het UWV als uitvoeringsorganisatie.

Het UWV is een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) en staat daarmee op afstand van de politiek. Maar is dat wel verstandig bij de uitvoering van regelingen die wezenlijk zijn voor het vertrouwen in de overheid? Van Dijk (CDA) heeft twijfels daarover: er is te veel afstand tussen beleid, uitvoering en politieke verantwoordelijkheid.

De Kamer stemt op 22 april over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct