Plasterk op de bres voor het openbaar bestuur

6 november 2014, begroting - Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) verdedigt zijn begroting en zijn inzet voor de versterking van het Nederlandse openbaar bestuur.

Hoe kunnen burgers meer bij het bestuur worden betrokken? Loopt de decentralisatie van jeugdbeleid en zorg naar de gemeenten wel goed? Blijft het aantrekkelijk genoeg om een politiek ambt te bekleden? Is de AIVD wel op zijn taak berekend? Tijdens de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken wordt minister Plasterk bevraagd op de verschillende onderwerpen die onder zijn verantwoordelijkheid vallen. Die verantwoordelijkheid is in goede handen, zegt de minister. Hij verdedigt zijn plannen voor onder meer versterking van de lokale democratie.

De lokale democratie verdient ondersteuning

Plasterk komt met een plan om de lokale democratie te versterken, want "de burger kan en wil meer dan eenmaal per vier jaar een hokje rood kleuren". Hij wil gemeenteraadsleden meer ondersteunen en staat open voor experimenten met informele democratie, bijvoorbeeld buurtrechten. Heel goed, vindt Fokke (PvdA). Het idee van Van Oosten (VVD) om gemeenten wethouders te laten delen, kent volgens de minister een aantal potentiële bezwaren, maar "als er behoefte aan is, moeten wij het maar eens proberen". Segers (ChristenUnie) ziet die behoefte niet ontstaan. Plasterk is het eens met Schouw (D66) dat de benoemingswijze van een burgemeester thuishoort in een gewone wet en niet in de Grondwet.

Decentralisaties moeten goed gecoördineerd worden

"De grootste verandering sinds mensenheugenis." Zo omschrijft Plasterk de grote decentralisatie van taken naar de gemeenten. Als coördinerend bewindsman zegt hij voor samenhang tussen de verschillende decentralisaties te zorgen. Voortman (GroenLinks) en Van Toorenburg (CDA) horen verschillende geluiden van verschillende bewindslieden en menen dat die coördinatie niet altijd goed lukt. De gemeenten klagen steen en been over het grote aantal monitors, zegt Schouw. In samenspraak met de VNG heb ik geregeld dat er één enkelvoudige monitor komt, reageert de minister. In reactie op Van Raaks (SP) twijfels wijst hij op de Transitiecommissie Sociaal Domein, die toezicht houdt op de decentralisaties. Bisschop (SGP) heeft vertrouwen in de aanpak van de minister.

Is de AIVD berekend op zijn taak?

Beschikt de AIVD over voldoende informatie over het jihadisme in Nederland? Van Toorenburg wil "een AIVD op oorlogssterkte". Ook Bosma (PVV) vreest dat de dienst onvoldoende grip heeft op salafisme en jihadisme. De overheid kan nooit volledig grip hebben op de hele bevolking, antwoordt de minister, maar het budget van de veiligheidsdienst is wel verhoogd. Ook noemt hij het zeer frequente overleg met lokale bestuurders. Overheden en bedrijven moeten structureel geïnformeerd worden als zij zaken dreigen te doen met salafisten, meent Van Raak. Het geven van zulke waarschuwingen is volgens de minister een taak voor het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Twijfels over de aanpak van identiteitsfraude

Oost-Europeanen die in Nederland staan ingeschreven, kunnen in eigen land hun naam laten wijzigen, zich vervolgens een tweede keer in Nederland inschrijven en zo mogelijk misbruik maken van sociale voorzieningen. Bosma en Van Raak laken de trage reactie van de minister en wijten de problemen aan het vrije verkeer van personen in Europa. Is het inmiddels onmogelijk gemaakt om dit soort fraude te plegen?, vragen Segers en Schouw. Plasterk zegt dat de gemeenten met de Basisregistratie Personen al het mogelijke doen om fraude te voorkomen. De minister wil op een zodanig moment met een feitenrelaas over de mogelijke identiteitsfraude komen, dat de Kamer er nog voor het kerstreces over kan spreken.

Noordvleugelprovincie is mislukt

"Een gemiste kans." Plasterk betreurt het dat er voor zijn voorstel om Noord-Holland, Utrecht en Flevoland samen te voegen onvoldoende steun bleek te zijn. Voor "mijn verstandige plan met een perspectief op verdere reorganisatie van het middenbestuur" is geen meerderheid gevonden, aldus de minister. Het plan was op twee punten gewoon slecht, meent Schouw. Het kabinet wilde niet bewegen, voegt Voortman toe. Dat ontkent de minister, die wijst op het overleg dat tot driemaal toe over het plan is gevoerd. Als het denken over een slagvaardiger overheid hiermee maar niet stopt, zegt Van Oosten. Schaf de provincies en de Eerste Kamer af, adviseert Van Klaveren (Groep Bontes/Van Klaveren).

De Kamer stemt op 11 november over de ingediende moties. Over de begroting wordt op een later moment gestemd.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.