Oppositie kritisch over vluchtelingendeal EU-Turkije

13 april 2016, debat - In het debat met premier Rutte over de Europese top is de oppositie kritisch over de afspraken tussen Turkije en de EU over het stoppen van de vluchtelingenstroom naar Griekenland.

Turkije neemt alle vluchtelingen terug die per boot oversteken naar Griekenland. De EU neemt Syriërs over, betaalt 6 miljard voor vluchtelingenopvang in Turkije, doet toezeggingen over visumvrij reizen en is bereid om de onderhandelingen over toetreding te heropenen. Zijlstra (VVD) is positief: om grote problemen op te lossen moet je onconventionele stappen zetten. Het is belangrijk dat er een einde komt aan de mensensmokkel en het verdrinken van vluchtelingen, zegt Samsom (PvdA). Maar de oppositiewoordvoerders zijn in meer of minder mate kritisch over de gesloten deal, vanwege de aan Turkije gedane concessies dan wel door twijfels over de behandeling van vluchtelingen.

Krijgt Turkije te veel?

Ankara stelt de voorwaarden, Europa levert, stelt Buma (CDA) vast: de prijs die aan Turkije wordt betaald, is te hoog. Fritsma (PVV) spreekt van een "wanstaltige deal" en een "historische vergissing": Turkije zit aan de knoppen en chanteert de EU. Het land misbruikt de ellende van vluchtelingen om de eigen doelstellingen dichterbij te brengen, vindt Bisschop (SGP), die de gemaakte afspraken desondanks steunt. Met deze "smerige deal" word de Turkse president Erdogan beloond voor slecht gedrag, aldus Gesthuizen (SP). Die deal had Europa nooit mogen sluiten met een "tiran die de vrijheid van meningsuiting heeft afgeschaft", benadrukt Bontes (GrBvK).

Zorgen over vluchtelingen in Turkije

De Turkse regering ontkent het, maar Amnesty International meldt dat het land mensen terugstuurt naar oorlogsgebied in Syrië en zelfs mensen beschiet die de grens proberen over te steken. Turkije is geen veilig land, zeggen Klaver (GroenLinks) en Gesthuizen, dus de EU moet vooralsnog geen vluchtelingen daarheen terugsturen. Ook volgens Bisschop gaat het om "ernstige beschuldigingen", maar hij vindt het te vroeg om de afspraken op te schorten. Onafhankelijk onderzoek en toezicht op uitvoering van de uitspraken zijn hard nodig, vinden Pechtold (D66) en Voordewind (ChristenUnie). Het is aan de Europese Commissie om dit te doen, reageert Rutte.

Vragen over Europese verdeling vluchtelingen

Hoe worden de vluchtelingen die al zijn aangekomen en die worden overgenomen van Turkije, verdeeld binnen de EU? Het is nog onduidelijk welke landen precies meedoen, constateert Voordewind. Klaver wijst op de slechte omstandigheden van vluchtelingen die al in Europa zijn, bijvoorbeeld bij de grens tussen Griekenland en Macedonië: Europa dreigt moreel door de bodem te zakken. De verwerking van hun asielaanvragen moet worden versneld, betoogt Samsom, zodat hervestiging van vluchtelingen kan plaatsvinden.

Discussie over asiel- en migratiebeleid

De deal met Turkije is niet dé oplossing van het asiel- en migratieprobleem, zegt Zijlstra, die internationale verdragen zodanig wil aanpassen dat vluchtelingen in de eigen regio worden opgevangen. Ook Buma en Bisschop pleiten daarvoor. Maar volgens Gesthuizen getuigt die opstelling van cynisme en egoïsme. Met Voordewind pleit ze voor een legale route voor vluchtelingen via een hervestigingsprogramma. Nederland moet juist de eigen grenzen sluiten en geen enkele asielzoeker meer toelaten, benadrukt Fritsma. Maar het sluiten van grenzen pakt slecht uit voor de Nederlandse economie, waarschuwt Pechtold.

De Kamer stemt op 19 april over de bij het debat ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.