Oppositie kritisch over rol premier bij memo's dividendbelasting

25 april 2018, debat - Heeft de minister-president de Kamer voldoende geïnformeerd over de memo's rond het kabinetsplan om de dividendbelasting af te schaffen? GroenLinks, PVV, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS, DENK en FvD menen van niet en dienen een motie van afkeuring in. Maar deze krijgt geen meerderheid: 67 Kamerleden stemmen voor, terwijl 76 Kamerleden tegen stemmen.

Tijdens een eerder debat beweerde premier Rutte dat er tijdens de kabinetsformatie van 2017 geen stukken circuleerden over de voors en tegens van het plan om de dividendbelasting te schrappen. Maar op vrijdag 20 april bleek door een WOB-verzoek dat er toch memo's bestaan. Rutte heeft die op dinsdagavond 24 april openbaar gemaakt. Dit roept veel vragen op bij de oppositie.

Asscher (PvdA): het is moeilijk te geloven dat de premier tot afgelopen vrijdag niet wist van de memo's
Marijnissen (SP): we willen geen minister-president voor wie de waarheid slechts een optie is
Ouwehand (PvdD): de premier lijdt aan notoir geheugenverlies, neemt besluiten zonder onderbouwing of koestert een legendarische minachting voor de burger
Van der Staaij (SGP): waarom is het geheugen niet eerder actief opgefrist?
Klaver (GroenLinks): wees ruiterlijk en geef toe dat het fout is geweest.

De premier blijft bij zijn standpunt dat hij zich geen memo's herinnert. Hij heeft alleen een herinnering aan een stuk van VVD'er en toenmalig staatssecretaris Wiebes van Financiën dat was opgesteld voor de VVD. Hij geeft wel toe dat hij na het debat in november 2017 had moeten nagaan of er dividendmemo's waren.

Kamer niet of verkeerd geïnformeerd

Wilders (PVV) stelt dat de premier de Kamer om de tuin heeft geleid met een "vies, vals woordspelletje". In tijden van onzekerheid hebben we politici nodig die feiten niet wegmoffelen en geen loopje nemen met de waarheid, zegt Klaver (GroenLinks). Via "ontwijken, ontkennen en ontkrachten" is de oppositie volgens Azarkan (DENK) met een kluitje in het riet gestuurd. Ook Krol (50PLUS) concludeert dat de Kamer verkeerd is geïnformeerd.

Vragen aan coalitiepartners

De oppositiewoordvoerders kunnen zich niet voorstellen dat de coalitieonderhandelaars geen herinneringen hebben aan stukken over het afschaffen van de dividendbelasting. Zij moeten daarvan geweten hebben, alleen al omdat het gaat om een bedrag van 1,4 miljard per jaar, zeggen de oppositiefracties.

Het is een "mistige boel" en het is onhandig gelopen, erkent Dijkhoff (VVD), maar dat betekent niet per se dat het fout zit.

Er is zo veel besproken in het lange formatieproces, reageert Buma (CDA), dat je niet altijd precies meer weet hoe het is gelopen. De oppositie zoekt er volgens hem te veel achter. Maar de ontstane ruis is de inhoudelijke discussie gaan overheersen, concludeert hij, iets wat de coalitie zich moet aantrekken.

Misschien waren er wel memo's, maar ik herinner me ze niet, zegt Segers (ChristenUnie). Dat ze er toch waren binnen het niet-openbare deel van de formatie en dat de indruk is ontstaan dat er iets is achtergehouden, betreurt hij: "Ik had beter onderscheid moeten maken tussen openbaar en besloten".

Ook Pechtold (D66) is "niet blij met het beslagen beeld" dat de afgelopen dagen ontstond over de formatiestukken. Zijn conclusie is dat er betere afspraken gemaakt moeten worden over wat wel en niet openbaar is. Al benadrukt hij net als Segers (ChristenUnie) dat het wat hem betreft geen gewoonte moet worden om alle discussiestukken rond de formatie openbaar te maken.

Rol Wiebes

Welke rol heeft toenmalig staatssecretaris van Financiën en VVD-onderhandelaar Wiebes (nu minister van Economische Zaken en Klimaat) gespeeld in de onderhandelingen over het afschaffen van de dividendbelasting?

Niet alleen de premier maar ook Wiebes heeft de boel belazerd, zegt Wilders (PVV). Ook andere woordvoerders hebben vragen over zijn rol en zijn optreden op vrijdag 20 april na de ministerraad.

Wiebes zegt het stuk over de dividendbelasting als VVD'er te hebben geschreven en niet als staatssecretaris van Financiën. Over het interview op 20 april zegt hij: "Dat was niet mijn scherpste optreden". Hij vindt nu dat hij had moeten zeggen dat hij wel op de hoogte was van stukken over dit onderwerp.

Vestigingsklimaat

De afschaffing van de dividendbelasting is vooral bedoeld om het voor multinationals aantrekkelijker te maken om zich in Nederland te vestigen. Maar er zijn ook heel wat tegenargumenten, die ook in de formatiestukken worden genoemd:

minder belastinginkomsten voor de Nederlandse schatkist
vooral voordelig voor buitenlandse aandeelhouders
Nederland krijgt de reputatie van doorsluisland voor financiële constructies
andere belastingen moeten worden verhoogd

Afschaffing van de dividendbelasting dient vooral de belangen van (de aandeelhouders van) Shell en Unilever, benadrukken Azarkan (DENK) en Ouwehand (PvdD). Krol (50PLUS) concludeert dat de lobby van het grootbedrijf doorslaggevend is geweest. Baudet (FvD) stelt vast dat de Nederlandse belastingbetalers uiteindelijk betalen voor het "royale rondje dat Rutte geeft".

Het geld kan volgens Asscher (PvdA) beter besteed worden aan zorg, onderwijs en een fatsoenlijk loon voor arbeidsgehandicapten. Of aan het verlagen van huren en het verhogen van lonen, suggereert Marijnissen (SP).

Afschaffing van de dividendbelasting is juist een verstandige keuze, vindt Buma (CDA), als belangrijk onderdeel van een breder pakket aan maatregelen om Nederland een goede positie te geven.

Pechtold (D66) en Segers (ChristenUnie) erkennen dat zij niet meteen enthousiast waren over de afschaffing van de dividendbelasting. Maar in het totaalpakket van het regeerakkoord vinden zij het te verantwoorden.

De Kamer sprak eerder onder andere op 15 november 2017 over het afschaffen van de dividendbelasting. Aansluitend aan het debat wordt de motie van afkeuring met 76 tegen 67 stemmen verworpen.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist