Onderzoek pleegzorg mishandeld meisje Vlaardingen

5 maart 2025, debat – Het onderzoek naar de pleegzorg voor een mishandeld meisje heeft schokkende conclusies opgeleverd. De Kamer debatteert erover met de staatssecretarissen Struycken (Rechtsbescherming), Karremans (Jeugd, Preventie en Sport), Maeijer (Langdurige en Maatschappelijke Zorg) en Paul (Funderend Onderwijs).

Eind mei 2024 werd bekend dat een 10-jarig meisje met zware verwondingen in het ziekenhuis was opgenomen en dat haar pleegouders waren aangehouden op verdenking van poging tot doodslag en zware mishandeling. Ze zal de rest van haar leven te maken hebben met de gevolgen hiervan en heeft intensieve zorg nodig.

Over deze zaak zijn twee rapporten verschenen. Het eerste is van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Inspectie Justitie en Veiligheid (IJenV), het tweede van de Inspectie van het Onderwijs (IvhO). De conclusie is dat er grote fouten zijn gemaakt. Ondanks dat het betrokken meisje meerdere keren om hulp vroeg, is er niet ingegrepen. De hulpverlening is ernstig tekortgeschoten en zij is onvoldoende gehoord, gezien en geloofd.

Protocollen, richtlijnen en toezicht

Waarom werden de protocollen en de richtlijnen niet nageleefd? Voor Eerdmans (JA21) is dat de belangrijkste vraag. Waren er te weinig mensen, of was men niet adequaat voorbereid of opgeleid? Dat uit het onderzoek blijkt dat hulpverleners veelvuldig niet volgens de protocollen handelden, is voor Dral (VVD) reden te vragen om verbetering van het toezicht.

Jeugdzorginstanties controleren vooral zichzelf, constateert Bruyning (NSC), wat onwenselijk is. Ze pleit daarom voor een onafhankelijke toezichthouder in de jeugdzorg, die objectief onderzoek moet kunnen doen.

Bestuurders van jeugdzorgorganisaties zijn verantwoordelijk voor het naleven van de richtlijnen, benadrukt Ceder (ChristenUnie). Daarom wil hij de bestuurdersaansprakelijkheid aanscherpen.

Waren dit rotte appels of zit er rot in het systeem? Krul (CDA) stelt vast dat de bestaande regels niet altijd worden nageleefd. Het gaat volgens hem echter niet alleen om regels maar ook om gedrag.

Er was een opeenstapeling van fouten en nalatigheden, erkent Struycken. We moeten volgens hem organisaties meer aanspreken op het naleven van protocollen en richtlijnen. Enkele organisaties staan nu onder verscherpt toezicht. Ook wil hij kijken naar de opleiding van professionals en naar de rol van bestuurders van jeugdzorgorganisaties.

Regie

Instanties werkten langs elkaar heen en niemand nam de regie, stelt El Abassi (DENK) vast. Het is belangrijk dat signalen op één plek worden verzameld, zegt Rikkers (BBB), maar dat lijkt niet te gebeuren.

Er zijn veel organisaties met ieder hun eigen rol en verantwoordelijkheden, erkent Struycken. Niemand is nu verantwoordelijk voor het geheel, en dat betekent dat beter afgebakend moeten worden wie welke verantwoordelijkheid heeft. Voor de toekomst streeft hij naar een stelsel met minder organisaties, die beter met elkaar samenwerken.

Maeijer betreurt het dat er geen meldingen zijn gedaan van kindermishandeling bij Veilig Thuis. Deze organisatie had volgens haar een belangrijke schakel kunnen en moeten zijn.

Pleegouders

Eerder verbleven twee broertjes bij de Vlaardingse pleegouders en ook die werden mishandeld, zo is gebleken. Veel woordvoerders begrijpen niet hoe het kan dat er opnieuw een kind bij hen werd geplaatst. Dit is volstrekt onnavolgbaar, vindt ook Karremans.

Veel pleegouders zijn helden, zegt Crijns (PVV), maar we kunnen het ons niet veroorloven om blindelings aan te nemen dat elke pleegouder handelt met de beste intenties. Hij pleit voor een zwarte lijst van pleegouders die zich schuldig maken aan mishandeling of andere vormen van onveiligheid.

Karremans is voor een betere screening van pleegouders, ook tussentijds. Dit kan helpen om strafbare feiten die niet verenigbaar zijn met het pleegouderschap, sneller aan het licht te brengen.

Vertrouwenspersonen

Kinderen in de jeugdzorg hebben recht op een onafhankelijke vertrouwenspersoon, stellen Westerveld (GroenLinks-PvdA) en Dobbe (SP) vast, maar vaak weten ze dat niet. Ze willen daarom dat kinderen hier actief op worden gewezen.

Gemeenten, instellingen en pleegzorgaanbieders moeten pleegkinderen informeren over de ondersteuningsmogelijkheden via vertrouwenspersonen, zegt Karremans. Hij belooft hiervoor aandacht te vragen in gesprekken met de sector en er op aan te dringen om dit goed te regelen bij de herziening van de Richtlijn Pleegzorg. Verder komt er een campagne gericht op pleegkinderen en brengt Jeugdstem voor hen een boekje uit over hun rechten.

Rol school

Het meisje ging maandenlang niet naar school en dat leidde niet tot ingrijpen van de betrokken jeugdzorgorganisaties. Van der Werf (D66) begrijpt niet hoe dit zo heeft kunnen gebeuren. Ook Stoffer (SGP) vindt het onbegrijpelijk dat een kind dat uitvalt op school, zo lang niet wordt gezien door de verantwoordelijke organisaties.

De betrokken school had een meldcode en heeft de stappen daarin gevolgd, zegt Paul, maar we kunnen volgens haar wel van deze casus leren. Het gaat daarbij om bekendheid met de meldcode, gerichte trainingen en betere samenwerking tussen onderwijs en zorg.

De Kamer stemt op 11 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct