Onderwijsbegroting afgerond
3 november 2016, begroting - Minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker van Onderwijs verdedigen hun begroting voor 2017 en het beleid van de afgelopen jaren.
De bewindslieden wijzen op de behaalde resultaten. Volgens de minister is er de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt.
- het mbo is een voorbeeld voor andere landen
- de kwaliteit van de lerarenopleidingen is verbeterd
- het studievoorschot biedt ruimte voor kwaliteitsverbetering in het hoger onderwijs
De staatssecretaris betoogt dat er minder middelmaat is in het onderwijs.
- meer geslaagden ondanks hogere exameneisen
- een verdubbeling van het aantal excellente scholen, een halvering van het aantal zwakke scholen
- meer uitdagingen voor leerlingen met ambitie en talent
Kansen(on)gelijkheid
De gelijke kansen in het Nederlandse onderwijs staan onder druk, zo constateert de OESO. Ook de onderwijsinspectie ziet dat de onderwijskansen van kinderen van lager- en hogeropgeleide ouders verder uit elkaar lopen.
Onderwijs is een "stuwende kracht" bij het voorkomen en bestrijden van ongelijkheid, benadrukt Bussemaker. Kinderen die minder meekrijgen thuis, zegt Dekker, moeten voldoende ondersteuning krijgen in het onderwijs. We moeten jongeren stimuleren om het maximale uit zichzelf te halen, betoogt Mohandis (PvdA).
Eindtoets en schooladvies
Moeten basisscholen hun advies voor het voortgezet onderwijs aanpassen als de eindtoets hoger uitvalt? Vermue (PvdA) en Kuzu (GrKÖ) vinden van wel, maar de staatssecretaris vindt het voldoende dat basisscholen hun advies heroverwegen. Het is volgens hem geen goed idee om de eindtoets weer leidend te maken. Dat zorgt voor toetsstress, ondergraaft het schooladvies en zorgt ervoor dat vooral hoogopgeleide ouders hun kinderen weer naar toetstraining sturen.
Doorstroom
Er is een probleem bij de doorstroom van mbo naar hbo, stelt Grashoff (GroenLinks) vast. Er gebeurt veel om die verbeteren, zegt Mohandis, maar we zijn nog niet waar we willen zijn. Hij steunt het pleidooi van Bruins (ChristenUnie) voor meer ondersteuning en begeleiding van "stapelaars".
Bussemaker zoekt de oplossing voor de slechte doorstroom van mbo naar hbo vooral in een betere matching en studiebegeleiding. Zij is positief over Rogs (CDA) voorstel over meer schakeltrajecten. Duisenberg (VVD) pleit voor minder vrijblijvendheid: maak van begeleiding een plicht in plaats van een recht.
Moeten leerlingen met een vmbo-tl-diploma altijd kunnen doorstromen naar het havo? Sommige scholen stellen nu eisen aan het gemiddelde examencijfer. Vermue, Grashoff, Van Dijk (SP), Van Meenen (D66), Bruins en Kuzu pleiten daarom voor een doorstroomrecht. Maar Dekker vreest dat dan veel leerlingen met een smal vakkenpakket en lage cijfers uitvallen. Wel is hij voor een duidelijke landelijke norm.
Technische universiteiten
"Het Techniekpact werpt zijn vruchten af." Bussemaker is blij met de hogere studenteninstroom bij de technische universiteiten. Maar daardoor dreigt er bij twaalf opleidingen nu wel een numerus fixus. Rog, Van Meenen en Duisenberg vragen de minister om die te voorkomen. Geef Nederlandse studenten voorrang op buitenlandse bij een numerus fixus, suggereert Beertema (PVV).
De technische universiteiten hebben tijd nodig om hun organisatie aan te passen op de hogere studentenaantallen. Een studentenstop is een ultimum remedium, zegt de minister, maar kan tijdelijk nodig zijn om de groei in goede banen te leiden en de kwaliteit op niveau te houden.
Leven lang leren
Er zijn belangrijke stappen gezet bij een leven lang leren, benadrukt Bussemaker.
- een experiment met vraagfinanciering
- flexibilisering in het hoger onderwijs
- meer mogelijkheden voor 30-plussers door het levenlanglerenkrediet
Is het verstandig om de scholingsaftrek af te schaffen? Veel woordvoerders hebben twijfels en vragen. De regeling is onvoldoende effectief en pakt vooral gunstig uit voor mensen met een hoog inkomen, zegt de minister. Zij vindt vouchers een beter instrument.
Vrijheid van onderwijs
Moet artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs aangepast worden? De meningen daarover verschillen.
- Bruins en Bisschop (SGP): de vrijheid van ouders om een school te kiezen is belangrijk
- Van Klaveren (GrBvK): religieuze vorming moet niet met overheidsgeld betaald worden
- Van Dijk: bijzondere scholen versterken de segregatie
Dekker is voor de vrijheid van onderwijs, maar die is geen vrijbrief voor kwalitatief slecht onderwijs of voor onderwijs dat in strijd is met de Nederlandse kernwaarden.
De Kamer debatteerde eerder op 2 november over de Onderwijsbegroting. Zij stemt op 8 november over de ingediende moties en later dit jaar over de begroting.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.