Nationaal Actieplan Dakloosheid

5 juni 2024, debat - Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het aantal mensen zonder thuis afneemt? De Kamer debatteert met staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) over het Nationaal Actieplan Dakloosheid.

Het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis moet de dakloosheid in Nederland fors en structureel terugdringen. Het sluit aan bij de Verklaring van Lissabon. Daarin staan afspraken die EU-landen hebben gemaakt om het probleem aan te pakken:

in 2030 mag niemand meer onvrijwillig op straat slapen omdat er geen veilige opvang is
het verblijf in opvanghuizen moet zo kort mogelijk duren
dakloze mensen die een zorginstelling, detentie of ziekenhuis verlaten, moeten een aanbod van passende huisvesting krijgen
huisuitzettingen moeten voorkomen worden en niemand mag uit huis gezet worden zonder dat er alternatief onderdak wordt geboden

Actieplan en resultaten

Het actieplan bestaat uit heel veel mooie plannen, stelt Westerveld (GroenLinks-PvdA), maar worden die ook daadwerkelijk uitgevoerd? Naar haar inschatting liggen we niet op koers om per 2030 een einde te maken aan dakloosheid. Het belangrijkste resultaat van het actieplan lijkt een "paradigmashift", stelt Krul (CDA) vast. Ook hij denkt dat er meer moet gebeuren.

Het actieplan is vooral vrijblijvend proza, vindt Beckerman (SP). Ze wil dat er meer woningen worden gebouwd: zonder daken los je dakloosheid niet op. Ook wil ze dat het makkelijker wordt om een woning te delen, dat leegstand wordt aangepakt en dat daklozen voorrang krijgen bij woningtoedeling.

Het nationaal actieplan ligt er al bijna twee jaar, zegt Koekkoek (Volt), maar er zijn nog nauwelijks doelen gehaald. Ondanks de inspanningen van de staatssecretaris liggen we niet op schema, stelt Grinwis (ChristenUnie) vast. Een belangrijke oorzaak is in zijn ogen dat eerdere kabinetten onvoldoende aandacht hadden voor het bouwen van (betaalbare) woningen.

Elke dakloze is er een te veel, erkent Van Ooijen. Tussen 2009 en 2018 is het aantal daklozen verdubbeld. Het beleid heeft sindsdien volgens de staatssecretaris gezorgd voor een kentering, maar er moet nog veel meer gebeuren. Belangrijk daarbij is het voorstel voor een Wet versterking regie volkshuisvesting, dat de Kamer nog moet behandelen.

Complexiteit

Dakloosheid is niet alleen een woonprobleem, zegt Bruyning (NSC). Er is vaak sprake van een complexe problematiek op het gebied van bestaanszekerheid, zorg en sociale uitsluiting. Goed bestuur en betere samenwerking tussen overheden zijn nodig om dit op te lossen.

De complexiteit van het stelsel zou er niet toe mogen leiden dat jongeren dakloos worden op hun 18de, zegt Van Ooijen. Gemeenten moeten volgens hem van elkaar leren, zodat de goede voorbeelden de praktijk worden.

Migratie

Wonen is geen luxe maar een primaire levensbehoefte, zegt Crijns (PVV). Het is voor hem onacceptabel dat er tienduizenden mensen dakloos zijn en op straat leven. In dat licht is het niet uit te leggen dat asielzoekers altijd ondergebracht worden en dat statushouders voorrang krijgen. Het hoofdlijnenakkoord brengt daar verandering in.

Van Eijk (VVD) vraagt specifiek aandacht voor vrouwen, economisch daklozen en arbeidsmigranten zonder baan. Die laatste groep moet wat haar betreft zo snel mogelijk terugkeren naar het eigen land. Dat ontlast de opvang en creëert plekken voor andere groepen.

Het aandeel Oost-Europese arbeidsmigranten onder de daklozen is de afgelopen jaren snel toegenomen, erkent Van Ooijen. Om te voorkomen dat ze op straat terechtkomen, is het volgens hem belangrijk om malafide praktijken bij de inzet van arbeidsmigranten aan te pakken. Ook denkt hij dat er afspraken met de thuislanden gemaakt kunnen worden over het beter helpen van deze groep.

De Kamer stemt op 11 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct