Migraties van overheids-ICT naar het buitenland

De rijksoverheid is ondoordacht gaan werken in de cloud en denkt onvoldoende na over de risico's, zo stelt een kritisch rapport van de Algemene Rekenkamer. Overheids-ICT is steeds meer afhankelijk van clouddiensten van buitenlandse, grotendeels Amerikaanse techbedrijven als Microsoft, Google en Amazon. 

Afhankelijkheid VS 

De president en vicepresident van de Verenigde Staten zeggen hardop dat ze lak hebben aan Europa, stelt Kathmann (GroenLinks-PvdA) vast. En ondertussen hangt onze overheid aan het infuus van Amerikaanse techmiljardairs. Met elk stukje van de digitale overheid dat naar hen verhuist, wordt Nederland dommer en zwakker. 

Digitale soevereiniteit was al belangrijk, zegt Six Dijkstra (NSC), maar de urgentie ervan is de afgelopen weken toegenomen. Onze digitale afhankelijkheid van Amerikaanse bedrijven geeft de VS de mogelijkheid om dit als drukmiddel te gebruiken. 

We leven in een veranderende wereld, concludeert Koekkoek (Volt), met een onbetrouwbare Amerikaanse president die er niet voor terugdeinst om per decreet de spelregels te veranderen. We moeten voorkomen dat onze digitale afhankelijkheid als chantagemiddel gebruikt kan worden. 

Nationale veiligheid 

We staan op een kantelpunt voor onze digitale soevereiniteit, zegt Van der Werf (D66): het is in ons veiligheidsbelang om nu de pauzeknop in te drukken. Ze pleit voor het stimuleren van en investeren in Europese alternatieven. Als Europese overheden vraag creëren, dan zal er Europees aanbod ontstaan en kunnen we uiteindelijk weer op eigen benen staan. 

Zaken van nationaal belang en zaken die het hoogste veiligheidsniveau vereisen, zoals de .nl-domeinregistratie, zouden we volgens Buijsse (VVD) eigenlijk volledig in Nederlandse handen moeten houden. Het is volgens hem belangrijk om zaken in de toekomst beter te regelen. 

Medio 2025 komt de staatssecretaris met het nieuwe rijksbrede cloudbeleid. Hierin wordt digitale autonomie meegenomen. Hij streeft naar een overheidsbrede soevereine cloud. Er wordt samengewerkt met Europese partners om tot alternatieven te komen, maar er is nog een lange weg te gaan. Volgens Beljaarts is er op dit moment ook nog geen goed volledig Nederlands of Europees alternatief voor het domeinregistratiesysteem van het .nl-domein, dus daarom wordt deels overgestapt naar Amazon. Maar zodra dat alternatief er wel is, zal de overstap daarheen gemaakt worden. 

Eigen beheer 

De zorgen over onze kritieke digitale infrastructuur zijn terecht, zegt Valize (PVV). Het is belangrijk om belangrijke overheidsdata in eigen beheer te houden, maar hij vindt het onverstandig om helemaal geen gebruik meer te maken van Amerikaanse techbedrijven. De Verenigde Staten is geen vijandig land, zo benadrukt hij. Szabó beaamt dat het land een belangrijke bondgenoot is en blijft. 

De Kamer stemt op 18 maart over de tijdens het debat ingediende moties.