Klimaat- en Energieverkenning 2024

11 maart 2025, debat - De Kamer debatteert met het kabinet over de jaarlijkse rapportage over de voortgang van het klimaatbeleid.

In de Klimaatwet is een jaarlijkse evaluatie van het klimaatbeleid afgesproken. In de Klimaat- en Energieverkenning 2024 laat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zien dat de klimaatdoelen voor 2030 verder uit zicht raken. Extra beleid met snel effect is nodig om de doelen in zicht te houden, schrijft het PBL.

Omdat verschillende ministeries zich bezighouden met het klimaatbeleid, debatteert de Kamer met vijf bewindspersonen: ministers Hermans (Klimaat en Groene Groei), Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) en Madlener (Infrastructuur en Waterstaat), en staatssecretaris Jansen (Infrastructuur en Waterstaat).

Klimaatdoelen

De Klimaatwet doet het minimale om ons te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zegt Teunissen (PvdD). Een overheid die niet aan die wet voldoet, doet aan staatsrechtelijk vandalisme, vindt zij.

Eerdmans (JA21) noemt het klimaatbeleid "een hele dure flop". De kans dat we de doelen halen is minder dan 5%, schetst hij, en zelfs als het lukt kan Nederland de temperatuur in de wereld niet bepalen.

Volgens De Vos (FVD) is de stelling dat we het klimaat niet goed begrijpen misschien wel de enige juiste. Nederland heeft in het verleden ook ijstijden en periodes van warmte gekend, zegt ze, dus we overschatten de impact van de mens op het klimaat.

Niet alle aangekondigde maatregelen zijn uitgevoerd en andere lopen vertraging op in de uitvoering, zoals bij het stroomnet, erkent Hermans. Het kabinet past het beleid aan met uitvoerbaarheid en betaalbaarheid als belangrijkste pijlers. Madlener wijst erop dat Nederland in de mobiliteitssector een klein succesverhaal kent. Het uitstootdoel is in zicht en bij elektrisch rijden lopen we voorop, zegt hij.

Energiebeleid

Kops (PVV) vindt dat het minder moet gaan over klimaatdoelen en meer over mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen. Het aantal huishoudens in energiearmoede kan komend jaar oplopen tot 636.000, waarschuwt hij.

Afhankelijkheid van commerciële partijen maakt de energieprijs onvoorspelbaar, stelt Beckerman (SP). Nederland moet daarom als het aan de SP ligt meer strategische voorraden gaan aanleggen en dit niet aan de markt uitbesteden.

BBB pleit voor een heleboel vormen van schone energie, zoals geothermie, kernenergie en thuisbatterijen, somt Vermeer (BBB) op. Maar we moeten ook reëel zijn, denkt hij: we gaan in Europa voorlopig niet van het gas af.

Erkens (VVD) vindt dat we realistisch moeten kijken naar energieonafhankelijkheid. We kunnen niet ons eigen straatje schoonvegen en vervolgens vervuilde energie importeren, zegt hij. Is de minister dus bereid om opnieuw te kijken naar schone winning van fossiele energie op de Noordzee?

Schone energie, geproduceerd in Nederland is van cruciaal belang voor strategische energieonafhankelijkheid, beaamt Hermans. Daar zet het kabinet vol op in. De minister kijkt daarom onder andere naar het versnellen van de vergunningverlening.

Inzet op woningisolatie verduurzaming, bijvoorbeeld via een renteloze lening voor huishoudens met een inkomen tot €60.000, moet de energierekening van mensen omlaag brengen, zegt minister Keijzer.

Stroomnet

Kröger (GroenLinks-PvdA) wil dat er ingegrepen wordt in de tarieven voor zonne-energie voor alle mensen met zonnepanelen. Het wegvallen van saldering ondermijnt het vertrouwen en we lopen een heleboel duurzame stroom mis, stelt zij.

Focus op bestaand beleid, waarbij energiebesparing op de eerste plaats staat, stelt Flach (SGP) voor. Ondernemers hebben slapeloze nachten door de netcongestie, dus pak die eerst aan, stelt hij.

Er wordt een forse investering gevraagd in het energienet van de toekomst, erkent Hermans, maar die acht zij noodzakelijk. Niets doen kost ons jaarlijks ook miljarden en we investeren in onafhankelijkheid van andere landen, benadrukt de minister.

Om het overvolle stroomnet te ontlasten wil Postma (NSC) meer inzetten op slim gebruik van elektriciteit, bijvoorbeeld door elektrische auto's buiten de piekmomenten op te laden. Gemeentes, aanbieders van laadpalen en netbeheerders zetten in op een grootschalige toepassing van slim laden, antwoordt staatssecretaris Jansen, zodat het bestaande stroomnet optimaal gebruikt wordt.

Verduurzaming industrie

We moeten vermijden dat we doelen op klimaatgebied halen door te de-industrialiseren, waarschuwt Grinwis (ChristenUnie). Hij vraagt zich bijvoorbeeld af of staalproductie in een groene economie past, terwijl die strategisch wel belangrijk is.

Bontenbal (CDA) brengt in herinnering dat er al eerder zorgelijke signalen waren over de Europese industrie. Maar die is nodig om de veiligheid van het continent te garanderen, denkt hij. Energiekosten moeten omlaag en innovatie en onderzoek moeten worden gestimuleerd. Hij ziet daartoe kansen door de koerswijziging in de VS.

De Clean Industrial Deal van de Europese Unie combineert weerbaarheid, verduurzaming en verdienvermogen, zegt Hermans. Maar we moeten de Nederlandse industrie ook helpen verduurzamen door de randvoorwaarden in orde te maken, bijvoorbeeld met investeringen in waterstof.

Zwabberend beleid

Bedrijven, burgers en boeren luiden de noodklok, zegt Rooderkerk (D66), vanwege gezwabber van het kabinet met het klimaatbeleid. Ze stelt dat de rapporten en oplossingen voor het oprapen liggen en het kabinet er alleen maar voor hoeft te kiezen.

Ook Koekkoek (Volt) vindt dat het kabinet een duidelijke koers mist. Beleid wordt teruggedraaid en dat leidt tot onzekerheid, bijvoorbeeld in de landbouw. Zij vraagt zich af waarom dat gebeurt terwijl zij breed draagvlak ziet voor versnelling van de verduurzaming.

Het kabinet voert het klimaatbeleid uit zoals afgesproken in het hoofdlijnenakkoord, stelt minister Wiersma vast. Zij benadrukt het belang van voedselzekerheid en haalbare doelen voor de landbouwsector. Als die sterk en toekomstbestendig is kan die ook bijdragen aan het verminderen van de uitstoot, zegt de minister.

De Kamer stemt op dinsdag 18 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct