Kamer spreekt over gaswinning in Groningen

7 februari 2018, debat - De Kamer sprak opnieuw over de gaswinning in Groningen. Het nieuwe schadeprotocol, de afhandeling van oude schadegevallen en het terugschroeven van de gaswinning zijn de belangrijkste onderwerpen van het debat.

De gaswinning in Groningen en de gevolgen ervan stonden opnieuw op de Kameragenda. Verschillende onderwerpen kwamen aan bod: het overeengekomen schadeprotocol, de aansprakelijkheid van de NAM en Shell, het verlagen van de gaswinning en de implicaties voor de gezondheid van de Groningers.

Schadeprotocol

Van links tot rechts is er veel waardering voor het schadeprotocol, waarover minister Wiebes (Economische Zaken) samen met de betrokken partijen in Groningen een akkoord heeft bereikt. De minister heeft zich aan zijn woord gehouden, complimenteert Sazias (50PLUS) hem. Maar naast waardering zijn er ook veel vragen.

Bewoners in het aardbevingsgebied kunnen vanaf 19 maart 2018 terecht bij de Tijdelijke commissie mijnbouwschade Groningen. Dat wordt één loket, onafhankelijk van de NAM, voor de afhandeling van schade door de gaswinning in Groningen.

Haalt de minister die datum van 19 maart wel?, vraagt Yeşilgöz (VVD). Het is een "haast militaire operatie", geeft Wiebes toe. Hij voorspelt dat er waarschijnlijk weleens wat mis zal gaan, maar dat hij van start wil gaan, want een jaar wachten vindt hij onverstandig.

Oude schadegevallen

De op te richten commissie gaat alle schademeldingen afhandelen van ná 31 maart 2017. Maar hoe zit het dan met openstaande schades van vóór 31 maart 2017? Verschillende woordvoerders willen hier opheldering over.

Wiebes legt uit dat de ruim 6.000 openstaande schademeldingen van vóór 31 maart 2017 ook een passende oplossing krijgen. Met de NAM is afgesproken dat zij deze zaken uiterlijk voor 1 juli 2018 afhandelt.

Dik (ChristenUnie) en Nijboer (PvdA) benadrukken dat veel van deze "gevallen" mensen zijn die al jaren met de NAM in gevecht zijn. Sommigen van hen zijn de wanhoop nabij en hebben totaal geen vertrouwen meer in de NAM.

Van Tongeren (GroenLinks) stelt voor om de oude gevallen te laten beoordelen door arbiters in plaats van door de NAM. In de arbiters heeft men in Groningen namelijk meer vertrouwen.

Wiebes wil dit toch door de NAM laten doen en belooft het heel goed in de gaten te houden. Waarom? De minister denkt dat het onhaalbaar is om alle schadegevallen bij het nieuwe loket te behandelen: "De oproepen zijn in mijn ogen terecht, maar ik moet goed kijken wat ik echt kan waarmaken".

Vergoeding door NAM en Shell

De schade zal door de Tijdelijke commissie mijnbouwschade Groningen worden verhaald op de NAM. Kops (PVV) en Sazias betwijfelen of de NAM wel genoeg geld in kas heeft. Mocht de NAM niet kunnen betalen, dan zal Shell als aandeelhouder van de NAM garant staan. Dat heeft Shell toegezegd in een hoorzitting. Volgens Beckerman zijn dat slechts mooie woorden, maar nog geen daden. Ook Kops heeft weinig vertrouwen in de toezegging van Shell.

Gaswinning terugschroeven

Het Staatstoezicht op de Mijnen heeft geadviseerd de gaswinning terug te brengen naar 12 miljard kuub per jaar. Dat advies zie ik als een opdracht, zegt Wiebes. Hij wil zo snel als mogelijk naar 12 miljard kuub gaan. De Kamerleden hebben verschillende opvattingen over en suggesties voor hoe dat moet.

Onder anderen Beckerman (SP), Van Tongeren en Kops willen het fijne weten over het bericht van de NOS dat Frankrijk en een aantal bedrijven in Nederland veel meer gas uit Groningen krijgen dan ze nodig hebben. Dat zou toch de wereld op z'n kop zijn?, vult Dik aan.

Beckerman en Van Tongeren vragen zich af of er al langer minder gas gewonnen had kunnen worden. Het verhaal dat het vorige kabinet altijd hield over de leveringszekerheid klopt dus niet, concluderen zij. Van Tongeren vraagt daarom de exportcontracten openbaar te maken.

Naast minder export van gas zijn er nog meer opties om de winning te verlagen. Bisschop (SGP) vraagt de minister bijvoorbeeld om meer druk uit te oefenen op de binnenlandse grootverbruikers van gas.

Jetten (D66) benadrukt dat Nederland van het gas af moet. Dat wordt een grote en moeilijke opgave, zegt Yeşilgöz, "maar we gaan die wel met elkaar realiseren".

Volgens Mulder (CDA) is dit een historisch moment om verduurzaming tot stand te brengen. Maak van Groningen een interessante proeftuin voor de energietransitie, beveelt Jetten aan.

Baudet (FvD) heeft juist een tegenovergestelde opvatting over de gaswinning: "Wij geloven niet in de energietransitie en van ons hoeft Nederland niet van het gas af". Hij vindt dat de winning door kan gaan zolang de Groningers maar gecompenseerd worden.

Gezondheidseffecten

Wassenberg (PvdD) vraagt in het bijzonder aandacht voor de impact van de bevingen op de gezondheid van de Groningers. Frustratie, machteloosheid en een diepgeworteld gevoel van onveiligheid leiden tot slecht slapen, hart- en vaatziekten en psychische problemen. De gaswinning brengt dus ook schade toe aan mensen, is zijn conclusie.

Mensen worden er soms gek van, vult Nijboer aan. Ook de Kinderombudsman heeft geconstateerd dat kinderen in Groningen lijden, zegt hij. Mensen zouden een beroep moeten kunnen doen op geestelijke zorg, vindt Dik.

Dat zijn zaken waar je van schrikt, reageert Wiebes. Samen met de GGD Groningen, het RIVM en de Nationaal Coördinator Groningen is de minister van VWS een plan van aanpak aan het maken. Dat moet in april klaar zijn.

Parlementaire enquête komt er (voorlopig) niet

Beckerman, Van Tongeren en Wassenberg willen een parlementaire enquête naar de aardgaswinning in Groningen. Zij zoeken daarvoor steun in de Kamer, maar de coalitie en ook andere partijen willen daar nu nog niet aan.

Volgens Mulder en Dik "gaat die enquête er zeker komen", maar net als de andere coalitiepartners willen zij eerst prioriteit geven aan het oplossen van de problemen in het aardbevingsgebied. Een enquête zou dat vertragen. Nijboer sluit zich bij die redenering aan.

De Kamer stemt op 13 februari over de ingediende moties.

zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk het debat terug via Debat Gemist