Kamer spreekt over emancipatie in Nederland

2 november 2020, begroting - Hoe is het gesteld met de maatschappelijke positie van vrouwen en de rechten van lhbti'ers? De Kamer debatteert met minister Van Engelshoven over het onderdeel emancipatie van de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Welk effect heeft de coronacrisis op de maatschappelijke positie van vrouwen? Wat doet Nederland om de rechten van lesbiennes, homo's, biseksuelen, transgenders en interseksepersonen (lhbti'ers) te bevorderen, ook in het buitenland? Hoe krijgen we meer vrouwen in bestuurlijke functies? Deze en andere vragen komen voorbij in het emancipatiedebat met de Kamer.

Geweld tegen vrouwen

Uit onderzoek blijkt dat er elke tien dagen een vrouw in Nederland overlijdt door ernstig huiselijk geweld. Van den Berge (GroenLinks) vraagt hier aandacht voor, zeker nu er signalen zijn dat partnergeweld is toegenomen tijdens de coronapandemie.

Als slachtoffers hun gewelddadige partner verlaten, moeten zij de tijd krijgen om allerlei dingen te regelen, vindt Van den Hul (PvdA). Zij pleit voor een betaald persoonlijk veiligheidsverlof van tien dagen. Van Engelshoven wil onderzoeken of al bestaande verlofregelingen, zoals bijzonder verlof en het calamiteitenverlof, voldoende mogelijkheden bieden.

Bindend vrouwenquotum

Geluk (CDA) is voor een verplicht vrouwenquotum in het bedrijfsleven, omdat vrijblijvendheid niet heeft gewerkt. Zij raadt de minister aan het SER-advies daarover een-op-een te vertalen naar een wet. Beertema (PVV) is tegen een quotum: daarmee geeft de minister vrouwen "zonder inspanningen en opofferingen een free ride".

Van Engelshoven wil nog deze kabinetsperiode een wetsvoorstel behandelen dat beursgenoteerde bedrijven verplicht om 30% vrouwen in hoge bestuursfuncties te benoemen. Daarin wordt ook vastgelegd wat dit betekent voor (semi)publieke overheidsinstellingen.

Conservatieve wind in Europa

In sommige Europese lidstaten staan de rechten van vrouwen en lhbti'ers onder druk. Polen wil abortus praktisch verbieden, zegt Bergkamp (D66). Zij vraagt wat het kabinet doet om de positie van vrouwen internationaal te verbeteren.

Roemenië verbiedt genderstudies. Sommige Poolse gemeentes stellen lhbti-vrije zones in. El Yassini (VVD) verwacht concreet verzet van het kabinet tegen dit soort tendensen, bijvoorbeeld door in EU-verband ervoor te pleiten dat er geen subsidies naar zulke gemeentes gaan.

Van Engelshoven zegt dat het kabinet alert is als er "stappen terug worden gezet". Het kabinet is bereid om anti-emancipatoire EU-voorstellen te blokkeren.

Islam en migranten

Beertema (PVV) vindt dat linkse partijen het grote probleem negeren: de systematische discriminatie van vrouwen en lhbti'ers in de islam. Van Engelshoven erkent dat er verschillen in acceptatie zijn, vooral onder ouderen en mensen met een "verschillende religieuze achtergrond". Met de alliantie Verandering van binnenuit probeert zij samen met migrantenorganisaties de acceptatie te vergroten en gendergerelateerd geweld terug te dringen.

Uit onderzoek blijkt dat zo'n 20% van de huwelijksmigranten in een verborgen isolement leeft doordat ze het huis nauwelijks verlaten. Wat gaan we doen om hen te helpen, vraagt El Yassini (VVD). De minister onderzoekt samen met de grote gemeenten om hoeveel vrouwen het gaat.

Emancipatie op scholen

Scholen zijn verplicht in het burgerschapsonderwijs aandacht te geven aan onderwerpen als de gelijkwaardigheid van lhbti'ers en het homohuwelijk. 15% van de scholen wil daar bijvoorbeeld om levensbeschouwelijke redenen niet aan, zegt Van Dijk (SP). Hij wil een hardere aanpak door de Onderwijsinspectie. Ook Van den Hul (PvdA) pleit voor betere handhaving: waar geen wil is, is er een wet.

Van Engelshoven onderzoekt of de regels en handhaving moeten worden aangescherpt.

Geboorteverlof

Per 1 juli 2019 hebben partners recht op vijf weken geboorteverlof met 70% loondoorbetaling. Dat is mooi, zeg Van Dijk (SP), maar dat dreigt volgens hem een "speeltje voor rijke vaders" te worden. Hij pleit voor een uitbreiding naar zes weken volledig betaald geboorteverlof. Zover wil Van Engelshoven nog niet gaan. Zij wil de evaluatie van de Wet invoering extra geboorteverlof eind 2021 afwachten.

De Kamer stemt op 10 december over de begroting en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: