Kamer rondt begroting Asiel en Migratie af

7 november 2024, begroting - Minister Faber (Asiel en Migratie) reageert op vragen van de woordvoerders over haar begroting.

Voor minister Faber is het duidelijk: het asielsysteem faalt, Nederland zit bomvol en het breekpunt is bereikt. Zij vindt het haar "mooiste en moeilijkste opdracht" om het systeem structureel te wijzigen met streng en rechtvaardig asielbeleid.

Financiële degelijkheid

Met wazige beloften, spierballentaal en oneliners presenteert de minister een begroting die van geen kant deugt, meent Van Baarle (DENK). Hij vraagt zich af of de minister incompetent is of mensen bewust de put in wil helpen. Ceder (ChristenUnie) spreekt van "wensdenken". Hij vreest dat als de asielinstroom niet daalt, er bezuinigd moet worden op andere gebieden, zoals het sociaal domein en blauw op straat.

Het huidige asielbeleid kost miljarden, benadrukt Faber, en als er niks gebeurt zal er juist meer bezuinigd moeten worden. Met haar pakket aan maatregelen zet ze in op het beperken van de instroom, zodat de belastingbetaler zich niet blauw betaalt aan asiel.

Door vanaf 2027 slechts voor 25.000 opvangplekken te begroten, terwijl de prognose is dat er 130.000 opvangplekken nodig zijn, stuurt de minister keihard af op grote chaos en enorme kosten, stellen Podt (D66) en Piri (GroenLinks-PvdA). Mensen die opvang nodig hebben, kunnen niet zomaar weggewenst worden, vinden zij. Beiden vrezen dat er miljarden extra nodig zullen zijn voor dure noodopvang in hotels en cruiseschepen. 

Faber spreekt haar vertrouwen uit in de maatregelen die eraan komen. Die gaan volgens haar vruchten afwerpen doordat de instroom wordt ingedamd en dure noodopvanglocaties kunnen worden afgeschaald.

De begroting deugt niet en de minister lijkt haar eigen dossier niet te snappen, zegt Koekkoek (Volt). Zij merkt op dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) aangeven hun werk niet te kunnen doen met deze begroting. Overlegt de minister wel met deze uitvoeringsinstanties?

De minister bevestigt dat zij in gesprek is met het COA en de IND en zegt dat dit in goede harmonie verloopt. Ook beklemtoont zij dat de komende twee jaar nog niet wordt bezuinigd op deze uitvoeringsinstanties.

Instroom, doorstroom en terugkeer

Vondeling (PVV) is blij met alle maatregelen die de minister gaat nemen om de instroom in te perken, maar benadrukt dat snelheid van groot belang is. Van Zanten (BBB) wijst erop dat het inwilligingspercentage in Zweden veel lager ligt en vraagt de minister te onderzoeken waardoor dit komt. De plannen van de minister klinken Eerdmans (JA21) als muziek in de oren, maar hoe zorgt minister Faber ervoor dat haar plannen niet in de Eerste Kamer stranden?

Veel partijen zien in dat het zo niet verder kan, reageert de minister. Zij gaat ervan uit dat er ook in de Eerste Kamer steun zal zijn voor haar maatregelen. Ook belooft zij de asielprocedures in Zweden nader te bestuderen.

Het is goed dat de minister samen met de minister van Volkshuisvesting aan de slag gaat om doorstroomlocaties te realiseren, meent Rajkowski (VVD). Zij vraagt de minister om voor het kerstreces een update te geven van de voortgang. Faber bevestigt dat zij hier werk van maakt en over de voortgang zal berichten.

Het kabinet wil gezinshereniging beperken door ongehuwde partners uit te sluiten, stelt Teunissen (PvdD). Zij noemt het "volstrekt inhumaan" dat het hierdoor vrijwel onmogelijk wordt om lhbti-koppels te herenigen. Het is geen inhumaan beleid, antwoordt Faber, want de partner kan ook zelf een asielaanvraag indienen.

Asielaanvragen moeten snel worden beoordeeld, zodat terugkeer wordt bevorderd en mensen snel kunnen terugkeren naar hun herkomstland, zegt Bontenbal (CDA). Hij pleit ervoor om niet te bezuinigen op de IND en de praktische en juridische aspecten van terugkeer beter te regelen.

De minister beaamt dat ze hier aandacht voor heeft. Zij wil dat strenger getoetst wordt op nieuwe feiten en omstandigheden en neemt dit op in de asielnoodmaatregelenwet.

UNHCR-vluchtelingen en migratiedeals

Het aantal kwetsbare vluchtelingen dat in Nederland kan worden opgevangen, wordt van 500 naar 200 teruggebracht, concludeert Van Nispen (SP). Hij doet een beroep op de minister om deze vluchtelingen wél bescherming te bieden en bijvoorbeeld minder arbeids- en kennismigranten op te nemen. Van Dijk (SGP) noemt deze keus van het kabinet "ongelukkig en pijnlijk". Hij vraagt de minister om de meest kwetsbare groepen, waaronder vervolgde christenen, toch voorrang te geven.

Gezien de grote druk op de opvang en het woningtekort is het wat Faber betreft verantwoord om het aantal terug te schroeven. Ze benadrukt dat is gekozen voor een lager aantal en dat er nog steeds 200 vluchtelingen worden opgenomen.

Boomsma (NSC) maakt zich zorgen over mensenrechtenschendingen in landen waarmee migratiedeals worden gesloten. Hij vraagt om een duidelijk protocol waaraan kan worden getoetst om te voorkomen dat afspraken niet goed worden nageleefd.

Faber antwoordt dat hier constant aandacht voor is en dat alle afspraken moeten voldoen aan internationale wet- en regelgeving.

Het debat over de begroting begon op 5 november met de inbreng van de woordvoerders. De Kamer stemt op 12 november over de tijdens het debat ingediende moties en in december over de begroting.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct