Kamer debatteert over de ontwikkelingen rondom het coronavirus

22 september 2020, debat - Verliest het kabinet de controle over het coronavirus? De Kamer debatteert met minister-president Rutte en minister De Jonge van Volksgezondheid.

Het aantal coronabesmettingen loopt dagelijks op. Enkele ziekenhuizen hebben weer COVID-19-patiënten moeten herverdelen of reguliere zorg moeten uitstellen, zoals tijdens de piek in maart en april. Als we nu niets doen, leidt dat straks weer tot "echt zeer grote ellende", benadrukt premier Rutte.

Maar nu het coronavirus lijkt op te laaien, roept het kabinetsbeleid kritische vragen van de Kamer op. Hoe zit het met een aanpassing van een richtlijn voor beschermingsmiddelen? Gaan de maatregelen wel ver genoeg, of juist te ver? En waarom loopt het niet soepel met coronatests?

Richtlijn

De woordvoerders staan uitgebreid stil bij ophef over RIVM-richtlijnen voor de ouderenzorg. Daarin stond enkele maanden lang dat zorgmedewerkers geen mondkapje zouden hoeven dragen bij kort contact met coronapatiënten. Was dat advies gebaseerd op schaarste aan mondkapjes, of op medische inzichten? Nieuwsuur kwam namelijk met het bericht dat deze passage sinds 17 augustus uit de richtlijnen is gehaald.

Met de gezondheid van zorgmedewerkers is volgens Wilders (PVV) "een smerig spelletje gespeeld". De wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt, stelt Van Esch (PvdD). Klaver (GroenLinks) is in deze coronacrisis "bereid om veel dingen door de vingers te zien, maar dan moet je er wel eerlijk over zijn". Heeft het ministerie het RIVM vanwege het gebrek aan mondkapjes onder druk gezet om te vermelden dat ze overbodig waren?

Het RIVM is echt een onafhankelijk instituut, benadrukt premier Rutte. Hij weerspreekt dat de beperkte voorraad aan hulpmiddelen bepalend was voor de richtlijn. Het RIVM had de aanpassing volgens Rutte wel duidelijker moeten vermelden om misverstanden te voorkomen.

Nieuwe maatregelen

Zorgmedewerkers verliezen door de onduidelijkheid over de richtlijnen hun vertrouwen in het kabinetsbeleid, zegt Marijnissen (SP). Maar dat vertrouwen neemt volgens haar onder meer Nederlanders af. Is Nederland wel klaar voor een tweede golf? Het tij kan nog gekeerd worden, denkt Asscher (PvdA), met effectieve regionale maatregelen, eenduidige communicatie en het voorzorgprincipe: liever nu streng ingrijpen dan straks spijt.

Azarkan (DENK) wil aan de hand van inzichten uit het buitenland in de kabinetsmaatregelen een prominentere plek voor het belang van goede ventilatie. Dik (ChristenUnie) vraagt zich af of de vervroeging van de sluitingstijden in de horeca, die vorige week werden aangekondigd, "de dijk is waarmee we de tweede golf gaan tegenhouden". Zij denkt van niet.

Met geen enkele losse maatregel kun je het coronavirus stoppen, zegt premier Rutte: het gaat om een combinatie van instrumenten, toegespitst per regio. Hij sluit strengere maatregelen niet uit.

Het eigen gedrag van mensen blijft het belangrijkste bij het terugdringen van het virus, benadrukt Dijkhoff (VVD). Hij pleit voor een strakker ritme in de communicatie door het kabinet, bijvoorbeeld met persconferenties op vaste momenten. Rutte sluit zich daarbij aan: het kabinet is van plan om besluiten voortaan tweewekelijks toe te lichten.

Baudet (FvD) vindt de huidige kabinetsmaatregelen te ver gaan: de prijs die de samenleving erdoor betaalt is disproportioneel hoog. Van Haga plaatst vraagtekens bij de betrouwbaarheid van coronatests en vraagt zich af of het kabinetsbeleid wordt gebaseerd op onterecht positieve uitslagen.

Testen

Momenteel melden zich meer mensen met coronaklachten voor een test dan er capaciteit is. Maar een goed testbeleid biedt het beste draagvlak voor het coronabeleid, zegt Jetten (D66). Hij wijst op de maatschappelijke ontwrichting als bijvoorbeeld leraren met klachten geen les kunnen geven omdat zij zich niet kunnen laten testen. Van Brenk (50PLUS) vraagt aandacht voor preventief testen in verzorgingshuizen wanneer daar een besmetting is geconstateerd.

Van der Staaij (SGP) spreekt van een "stroperige opschaling van de laboratoriumcapaciteit". Volgens Krol paste minister De Jonge het testbeleid pas aan toen het vastliep. Maximaal opschalen moet de norm zijn, vindt Heerma (CDA): niemand zal achteraf zeuren over overcapaciteit. Heeft de minister er wel alles aan gedaan om tekorten te voorkomen?

We hebben een aantal tegenvallers gehad bij het opschalen van de testcapaciteit, licht De Jonge toe, zoals een gebrek aan leveranties vanwege een hoge vraag op de wereldmarkt. Het was mogelijk geweest om in een eerder stadium contracten te sluiten met Duitse laboratoria, maar dat lag volgens de minister niet voor de hand: de capaciteit was gebaseerd op een lagere inschatting van de vraag naar testen.

Zorgbonus

Het kabinet heeft zorgmedewerkers die zich tijdens de eerste uitbraak hebben ingezet om het virus te bestrijden een bonus van 1.000 euro netto in het vooruitzicht gesteld. Van Kooten vraagt zich af waarom sommige groepen zorgmedewerkers die ook een bijdrage hebben geleverd, zoals apothekers en operatie-assistenten, uitgesloten lijken te worden van de bonus.

Er is een lijst met beroepen opgesteld voor wie de zorgbonus vooral bedoeld is, maar het is uiteindelijk aan de werkgevers om te bepalen wie ervoor in aanmerking komt, zegt De Jonge.

De Kamer stemt op 29 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: