Kamer bespreekt begroting Buitenlandse Zaken

9 november 2022, begroting - De woordvoerders debatteren over de begroting van minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken.

Mensenrechten, Europese samenwerking en China. Deze en andere onderwerpen komen aan de orde in de eerste termijn van de woordvoerders van de fracties. Maar de oorlog tussen Oekraïne en Rusland bepaalt grotendeels het debat.

Oekraïne en Rusland

De aanval van Rusland is afschuwelijk voor Oekraïne, zegt Brekelmans (VVD), en heeft geleid tot een geopolitieke aardverschuiving. Als Oekraïne verliest, verschuift de dreiging verder Europa in. Daarom is het belangrijk dat Nederland samen met andere landen Oekraïne blijft steunen.

De situatie in Oekraïne is veel complexer dan wij hier krijgen gepresenteerd, denkt Dekker (FVD). Propaganda en beeldvorming bepalen volgens hem hoe men in het Westen het conflict ziet. Het is roekeloos om een kernmacht als Rusland zo te provoceren, betoogt hij, en het bloedvergieten moet eindigen. Daarom zou Nederland moeten aandringen op het starten van onderhandelingen.

We moeten lessen trekken uit de Russische invasie, meent Sjoerdsma (D66). Volgens hem hebben we Poetin jarenlang zijn gang laten gaan, bijvoorbeeld bij de annexatie van de Krim. Er had eerder duidelijk gemaakt moeten worden dat een inval in Oekraïne een hoge prijs zou hebben. Zijn conclusie is dat we dat bij China wel moeten doen: een aanval op Taiwan kan zo worden ontmoedigd.

China

De oorlog tussen Oekraïne en Rusland laat zien dat het onverstandig is om afhankelijk te zijn van één (gas)leverancier, zeggen verschillende woordvoerders, maar dat geldt ook voor China. Hoe zorgen we ervoor dat we minder afhankelijk worden van dat land?

De Duitse bondskanselier Scholz is op eigen houtje naar China gegaan, stelt Van der Lee (GroenLinks) vast. Had dat niet anders gekund en gemoeten? Hij stelt voor meer te doen om Taiwan politiek en economisch te steunen. Verder zet hij vraagtekens bij het verstrekken van exportkredietverzekeringen aan bedrijven die technologie naar China exporteren.

Europa

Nederland alleen kan nog geen deuk in een pakje boter slaan, benadrukt Mulder (CDA). De waarden die we als Nederland van belang vinden, moeten we daarom bereiken door samenwerking binnen de NAVO en de EU. Meer Europese samenwerking is nodig om wereldwijde uitdagingen het hoofd te bieden, vindt ook Dassen (Volt). Daarvoor moet de EU volgens hem geopolitieker gaan denken en strategische afhankelijkheden (bijvoorbeeld van China) beperken.

Europese landen buiten de EU, zoals Georgië en Moldavië maar ook de Westelijke Balkan, hebben onze hulp in deze tijd hard nodig, zegt Piri (PvdA). Zij vindt dat er extra geld zou moeten gaan naar het ondersteunen van de democratie in Oost-Europa. Dat is in haar ogen de best mogelijke investering in stabiliteit en veiligheid.

Nederlands belang

Boeren en vissers moeten stoppen door EU-regels. Illegale Noord-Afrikanen en nepasielzoekers worden niet teruggestuurd. Nederlands geld gaat naar Brussel, Afrika en Oekraïne. Minister Hoekstra handelt niet in het belang van Nederland en de Nederlanders, stelt Markuszower (PVV) vast.

Ook Eppink (JA21) vraagt aandacht voor het nationale belang. Hij wijst erop dat de netto-overdracht van Nederland aan de EU stijgt en dat we steeds meer in de richting gaan van een transferunie. En wat krijgen we voor dat geld en de overdracht van onze soevereiniteit terug, vraagt Van Haga (Groep Van Haga) zich af. Een lawine aan alles verstikkende regels, zo concludeert hij.

Mensenrechten

Het is goed dat de regering aandacht heeft voor mensenrechten, zegt Van Dijk (SP), maar die is soms wel erg selectief. Landen als Rusland en Iran worden terecht aangesproken op mensenrechtenschendingen, terwijl Israël, Saudi-Arabië en Qatar met fluwelen handschoenen worden aangepakt. Kuzu (DENK) sluit zich daarbij aan: Nederland spreekt de Israëlische autoriteiten veel te weinig aan op de slechte behandeling van de Palestijnen.

Mensenrechten zijn een belangrijke pijler van het buitenlandbeleid, betoogt Ceder (ChristenUnie). Hij vraagt specifiek aandacht voor de doodstraf vanwege geloofsafval, blasfemie en bekering en spoort de regering aan ervoor te zorgen dat dit onderwerp internationaal hoger op de agenda komt, ook bij de VN. Van der Staaij (SGP) is het daarmee eens. We moeten als Nederland volgens hem ons steentje bijdragen om recht en gerechtigheid te bevorderen.

Het debat over de begroting gaat op 24 november verder met de reactie van minister Hoekstra op de gestelde vragen.

Zie ook