Initiatiefwetsvoorstel discriminatoir oogmerk als strafverzwaringsgrond

26 september 2024, initiatiefwetsvoorstel – Als discriminatie een rol speelt bij het plegen van een strafbaar feit, zou de straf hoger moeten zijn. Dit is het uitgangspunt van een initiatiefwetsvoorstel van Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Bikker (ChristenUnie). De Kamer debatteert erover.

Het besmeuren van moskeeën met varkenskoppen, het met hakenkruizen bekladden van synagogen of het binnen en buiten stadions intimideren van voorvechters van lhbtiq+-acceptatie in het voetbal. Dit zijn volgens de initiatiefnemers voorbeelden van strafbare feiten waarbij discriminatie een rol speelt. Als haat of discriminatie een drijfveer is, zou volgens hen de maximumstraf een derde hoger moeten zijn.

Nut en noodzaak

In de richtlijnen van het Openbaar Ministerie staat al dat discriminatie kan leiden tot een hogere strafeis. Heeft het dan wel zin om dit ook in de wet vast te leggen? Diederik van Dijk (SGP, mede namens CDA) zet vraagtekens bij nut en noodzaak van het initiatiefwetsvoorstel. Hij vraagt zich af of er zaken zijn waarin de rechter een hogere straf had willen opleggen maar dat niet kon doen.

Het is belangrijk om daadkrachtig op te treden tegen discriminatie, benadrukt Six Dijkstra (NSC). Hij is er echter nog niet van overtuigd dat het initiatiefwetsvoorstel voldoende meerwaarde heeft ten opzichte van de bestaande OM-richtlijnen. Ook Helder (BBB) heeft daar vragen over, maar waarschuwt tegelijk voor het te zeer verbreden van "discriminatoir oogmerk".

Steun voor strafverzwaring

Tseggai (GroenLinks-PvdA) is voor het vastleggen van strafverzwaring in de wet. Dit maakt volgens haar duidelijk dat een discriminatoir oogmerk een strafbaar feit ernstiger maakt. En het zorgt ervoor dat de rechter zich erover moet uitspreken. Het is niet alleen een symbolische stap, zo sluit Ceder (ChristenUnie) zich daarbij aan. Er kan zo ook jurisprudentie worden opgebouwd.

Het initiatiefwetsvoorstel is een stap in de goede richting, vindt Teunissen (PvdD). Zij hoopt dat het zal bijdragen aan een diverse samenleving en preventie van discriminatie en haatmisdrijven.

Er moet meer worden gedaan om racisme en discriminatie te bestrijden, zegt El Abassi (DENK). Met name vreemdelingenhaat en moslimhaat groeien volgens hem. De voorgestelde strafverzwaring gaat hem niet ver genoeg: die zou groter moeten zijn.

Het is begrijpelijk dat de initiatiefnemers de strafverzwaringsgrond in de wet willen opnemen, vindt Ellian (VVD). Maar dit zorgt er wel voor dat een discriminatoir oogmerk wettelijk en overtuigend bewezen moet worden. Hoe zal dit in de praktijk uitpakken?

Aangiftebereidheid en capaciteit

Van Nispen (SP) is positief over het initiatiefwetsvoorstel, maar heeft toch twijfels of het gaat werken. Dat zal alleen zo zijn als de aangiftebereidheid omhooggaat, denkt hij, en als er voldoende capaciteit is bij politie, Openbaar Ministerie en rechtspraak.

Het is goed om te laten zien dat de wetgever discriminatie sterk veroordeelt, zegt Sneller (D66), dus hij is positief. Maar ook hij vraagt zich af wat de gevolgen zijn voor de capaciteit. Wat gaat de politie minder doen als hieraan meer aandacht wordt besteed?

Het bewijzen van een discriminatoir oogmerk zal extra politiecapaciteit kosten, denkt Emiel van Dijk (PVV), en die is al onvoldoende. De beperkte capaciteit kan beter ingezet worden voor het aanpakken van kindermisbruikers, straatrovers en verkrachters.

Het debat over het initiatiefwetsvoorstel wordt op een later moment voortgezet met de reactie van de initiatiefnemers op de inbreng van de Kamer.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct.