Initiatiefwetsvoorstel afschaffen verplichte minimale beraadtermijn abortus afgerond

2 februari 2022, initiatiefwetsvoorstel - De verplichte beraadtermijn bij abortus van minimaal vijf dagen wordt uit de wet gehaald. Paternotte (D66), Kuiken (PvdA), Ellemeet (GroenLinks) en Tellegen (VVD) willen dit regelen met een initiatiefwetsvoorstel.

Vrouwen kunnen heel goed samen met hun arts bepalen hoeveel bedenktijd ze nodig hebben, benadrukt initiatiefnemer Paternotte. Iedere situatie is volgens hem anders. En dat betekent dat de beraadtermijn langer of korter kan zijn dan minimaal de vijf dagen die nu in de wet staat. Veel vrouwen hebben er ook al over nagedacht voordat ze in gesprek gaan met de arts.

Onderzoeken

De initiatiefnemers baseren het schrappen van de verplichte beraadtermijn onder andere op een evaluatie van de huidige wet. Maar daaraan hebben heel weinig vrouwen meegedaan, stelt Stoffer (SGP) vast. Het is in zijn ogen onverstandig om daarop deze wetswijziging te baseren, die hij vanuit zijn overtuiging afwijst.

Aan een eerdere evaluatie deden meer vrouwen mee en daaruit kwam dezelfde uitkomst, zegt Paternotte. Ook is gekeken naar diverse onderzoeken in andere landen van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie en het Guttmacher Institute.

Is er met het schrappen van de verplichte beraadtermijn nog wel voldoende aandacht voor de bescherming van het ongeboren leven? Bikker (ChristenUnie) heeft daar twijfels over en vraagt daarom eerst een pilot te doen. Maar initiatiefnemer Tellegen denkt niet dat dit nodig is: er is voldoende onderzoek gedaan. Het schrappen van de beraadtermijn zal bovendien in toekomstige evaluaties worden meegenomen. Minister Kuipers (Volksgezondheid) denkt aan een evaluatie in 2026 of 2027.

Rol zorgverleners

Passende hulp voor vrouwen in een noodsituatie. Dat is volgens initiatiefnemer Ellemeet het uitgangspunt van de abortuszorg in Nederland en dit is ook vastgelegd in een richtlijn. Met een flexibele in plaats van een vaste beraadtermijn kan volgens haar meer maatwerk worden geleverd. Paulusma (D66) benadrukt de autonomie en de keuzevrijheid van vrouwen.

Pouw (JA21) pleit voor een leidraad op basis waarvan artsen invulling kunnen geven aan de hulpverlening en besluitvorming na afschaffing van de verplichte beraadtermijn. Maar initiatiefnemers Kuiken en Tellegen betwijfelen of zo'n leidraad iets toevoegt aan al bestaande richtlijnen. Dan is het aan de regering om met de beroepsgroep in gesprek te gaan over aanpassingen, concludeert Pouw.

Het is beter om uit te blijven gaan van een vaste beraadtermijn van vijf dagen, denkt Palland (CDA). Daarvan kan dan eventueel in het overleg met de abortusarts worden afgeweken. Maar Ellemeet denkt dat dit geen toegevoegde waarde heeft.

Hoe voorkomen we dat een overhaaste beslissing wordt genomen? Hijink (SP) benadrukt dat de vrouw beslist, maar vraagt tegelijkertijd aandacht voor zorgvuldigheid. De arts moet beoordelen of een vrouw tot een zelfstandig en weloverwogen besluit is gekomen, zegt Ellemeet.

Vrouwen moeten altijd een vrije keuze kunnen maken voor abortus, betoogt Hermans (VVD): dwang en drang moeten worden voorkomen. In het gesprek met de arts wordt vastgesteld of een vrouw vrijwillig en weloverwogen tot haar besluit is gekomen, verzekert minister Kuipers. In de abortuskliniek is men erop getraind om signalen van twijfel en druk op te merken.

Anticonceptie

In het regeerakkoord zijn afspraken gemaakt om ongewenste zwangerschappen te voorkomen. Een van de plannen is om anticonceptie gratis te maken voor kwetsbare groepen. Maar wie vallen daar dan onder, vraagt Westerveld (GroenLinks) zich af: gaat het om lichamelijk, sociaal of financieel-economisch kwetsbare vrouwen? Minister Kuipers kan dit nog niet zeggen: het gesprek daarover moet nog worden gevoerd.

Een abortus kan grote mentale gevolgen hebben, betoogt Van der Plas (BBB). Zij stelt dan ook samen met Ploumen (PvdA) voor om anticonceptie voor alle vrouwen gratis te maken, zodat ongewenste zwangerschappen en abortussen worden voorkomen.

Echoscopie

Van Houwelingen (FVD) wil abortusartsen verplichten zowel de moeder als de vader een echoscopie aan te bieden voordat tot abortus wordt overgegaan bij een zwangerschap die langer dan tien weken heeft geduurd. Maar Paternotte vindt dat geen goed idee. Het zou volgen hem onnodig een extra drempel opwerpen voor vrouwen die hun zwangerschap willen laten afbreken.

De eerste termijn van de Kamer vond plaats op 27 januari. De stemmingen over het initiatiefwetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties zijn op 9 of 10 februari.

Zie ook: