Hoe verder met de Wet DBA?
8 december 2016, debat - Staatssecretaris Wiebes (Financiën) heeft de handhaving van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) opgeschort tot 1 januari 2018. De Kamer debatteert over hoe het nu verder moet met de zzp-contracten.
De Wet DBA moest zzp'ers en hun opdrachtgevers meer zekerheid bieden en schijnzelfstandigheid tegengaan. Voldoet een gesloten contract aan de wettelijke regels, of beschouwt de Belastingdienst het als een schijnconstructie? Modelcontracten zouden een belangrijk middel worden om hierover meer duidelijkheid te scheppen.
In de praktijk heeft de Wet DBA niet de gehoopte duidelijkheid geboden. Zzp'ers krijgen minder opdrachten omdat opdrachtgevers bang zijn voor boetes en naheffingen. De oppositie is daarom kritisch.
- Omtzigt (CDA) en Van Weyenberg (D66): de chaos is compleet
- Van Dijck (PVV): honderdduizend zzp'ers dreigen werkloos thuis te komen zitten
- Schouten (ChristenUnie): het kabinet heeft geen duidelijke keuze gemaakt in de verhouding tussen ondernemen en loondienst
- Bashir (SP): het wordt zzp'ers onmogelijk gemaakt om hun brood te verdienen
- Onafhankelijk Kamerlid Klein: het grondrecht van vrij ondernemerschap wordt aangetast
Handhaving opgeschort
Om de angst voor boetes en naheffingen weg te nemen heeft Wiebes besloten om de handhaving van de Wet DBA op te schorten tot 1 januari 2018. Daar is Ziengs (VVD) blij mee, want het creëert rust voor opdrachtgevers en -nemers. Mei Li Vos (PvdA) hoopt dat opdrachtgevers snel weer in zee gaan met zzp'ers.
Het niet-handhaven van de Wet DBA is geen oplossing van het probleem, benadrukt Schouten. Van Dijck denkt dat het de onzekerheid alleen maar vergroot. Hij suggereert om de wet in te trekken en de VAR (verklaring arbeidsrelatie) weer in te voeren. Om willekeur te voorkomen wil Omtzigt de gedoogsituatie vastleggen in een formeel besluit.
Kwaadwillend
De belastingdienst zal blijven optreden tegen kwaadwillenden bij "evidente schijnzelfstandigheid". Een goede zaak, vindt Vos, want zo voorkomen we Amerikaanse toestanden. Maar Van Weyenberg en Bashir hebben hun bedenkingen. Zij vrezen voor een grijs gebied en meer onzekerheid bij opdrachtgevers. Neem die weg door betere voorlichting, zegt Ziengs.
Het is belangrijk om schijnconstructies te blijven aanpakken, zegt Van Dijck, bijvoorbeeld om te voorkomen dat bouwvakkers worden vervangen door zogenaamd zelfstandige Polen. Pak uitbuiting en schijnzelfstandigheid aan door meer inspecteurs in te zetten, suggereert Bashir.
Persoonlijke arbeid en gezagsrelatie
Als iemand "persoonlijke arbeid" verricht in een "gezagsrelatie" is er volgens het arbeidsrecht sprake van een dienstbetrekking. Maar wat wordt er precies bedoeld met deze begrippen? Het antwoord op die vraag bepaalt of een zzp-contract beschouwd moet worden als een schijnconstructie. De gebruikte begrippen zorgen voor een grijs gebied, erkent de staatssecretaris.
Het arbeidsrecht moet aangepast worden om te verduidelijken wanneer precies sprake is van een schijnconstructie, zegt Omtzigt. Van Weyenberg vraagt om een snelle herijking, zodat de Kamer er nog voor de verkiezingen over kan debatteren. Maar het arbeidsrecht pas je niet zomaar even aan, zegt minister Asscher (Sociale Zaken), omdat er een grote samenhang is met andere wetten. Ook Ziengs wil de tijd nemen voor het vinden van een fundamentele oplossing.
De aanbevelingen van de commissie-Boot bieden een stevige basis voor aanpassing van het arbeidsrecht, zegt Wiebes. Maar de suggestie van een aantal woordvoerders om die aanbevelingen nu al in te voeren vindt hij onverstandig: dat kan zorgen voor weerstand en onzekerheid.
De Kamer sprak eerder op 8 november, 29 september, 6 september en 9 februari over de (gevolgen van de) Wet DBA. Zij stemt op 13 december over de ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.