Europese top van 9 en 10 februari 2023

8 februari, debat – De Kamer debatteert met premier Rutte over migratie, industriepolitiek en andere onderwerpen die op de agenda staan voor de Europese top van 9 en 10 februari.

Oekraïne. Migratie. Groene industrieplannen. Dat zijn belangrijke onderwerpen op de Europese top van 9 en 10 februari, maar in het debat komt ook de situatie in Syrië en Turkije aan bod, waar duizenden slachtoffers zijn gevallen bij een aardbeving. Rutte spreekt van hartverscheurende beelden. "Deze ramp raakt de Turkse en Syrische gemeenschap in ons land, en daarmee ons allemaal."

Syrië en Turkije

Veel woordvoerders spreken hun medeleven uit met de slachtoffers. Van der Lee (GroenLinks) roept de premier op om organisaties te ondersteunen die in Syrië proberen te helpen en bij wijze van gebaar een aantal getroffen Syrische vluchtelingen op te nemen.

Het kabinet heeft "vliegensvlug" een reddingsteam gestuurd naar de regio en 10 miljoen euro beschikbaar gesteld voor Syrië, dus dat verdient een compliment, aldus Kuzu (DENK), maar gaat de minister-president ook pleiten voor gezamenlijke Europese hulp?

De Nederlandse reddingswerkers zijn sinds gisteren actief in het rampgebied, reageert Rutte. Er zijn al veel Europese initiatieven. Nederland overlegt met partners zoals VN-instanties en het Rode Kruis hoe kan worden ingespeeld op de hoogste noden in Noord-Syrië.

Migratie

Migratie is het belangrijkste thema op deze EU-top, meent Brekelmans (VVD). We moeten toe naar een internationaal asielsysteem waardoor mensen de oversteek niet meer hoeven te wagen, meent de VVD'er. Twaalf jaar pappen en nathouden hebben ons in een grote asielcrisis gestort, oordeelt Van Haga (Groep Van Haga). Hij wil weten waarom 20% van de uitgeprocedeerde asielzoekers niet terugkeert.

De "opengrenzenpolitiek" van premier Rutte heeft een verwoestend effect op ons land, aldus Markuszower (PVV). De EU-top over migratie is volgens hem een campagnetruc van de VVD.

De notitie die de minister-president schreef voor de top over migratie is behoorlijk eenzijdig, meent Ceder (ChristenUnie). Aandacht voor grensbewaking is logisch, maar schendingen van mensenrechten zijn een evident gevaar, waar Rutte weinig over schrijft. Ceder wil niet dat misstanden aan bijvoorbeeld de Bulgaarse grens met Europees geld worden gefaciliteerd.

Nederland spreekt zich steeds uit over berichten over misstanden aan de grens en dat zullen we ook blijven doen, reageert Rutte. Toezicht op de naleving van verdragen is een verantwoordelijkheid van de Europese Commissie.

Willen we de Europese binnengrenzen openhouden, dan moeten de buitengrenzen dicht, meent Peters (CDA). Hij wil garanties dat er daadwerkelijk "fysieke infrastructuur" wordt gebouwd, met Europees geld.

Muren aan Europese grenzen kunnen niet, oordeelt Dassen (Volt). Ze maken mensensmokkelaars rijker en vluchtelingenaantallen gaan er niet door dalen. En heeft de premier met de Franse premier Macron een deal gesloten over migratie in ruil voor staatssteunversoepeling? Dat zou een slechte uitruil zijn.

Rutte erkent dat hij de afgelopen dagen met Macron, maar ook met de regeringsleiders van Italië, Duitsland en andere landen heeft gesproken over Europese maatregelen. Hij wil in Europa voortgang realiseren op het gebied van bijvoorbeeld grensbewaking en visumafspraken. De nationale maatregelen van Nederland worden bekend in de tweede helft van maart of april.

Oekraïne en MH17

Wanneer worden de Leopard-1-tanks geleverd aan Oekraïne, vraagt Sjoerdsma (D66). En wanneer worden er F-16's toegezegd? Hij wil dat er al wordt begonnen met trainen van Oekraïense piloten. Mogen die tanks ook op de Krim worden ingezet, vraagt Van Dijk (SP). Hoe kijkt de premier naar het nee van de VS tegen het leveren van F-16's?

Is er ook een pad voor diplomatieke oplossingen, vraagt Baudet (FVD). Hij wil ook een visie van de premier op waar Nederland naartoe wil in Oekraïne. De premier moet juist rechtdoorzee vertellen dat Nederland bereid is om straaljagers te leveren, stelt Van der Plas (BBB). Dit moet wel goed in Nederland uitgelegd worden.

De Leopard-1-tanks worden naar verwachting de komende maanden geleverd, zegt de minister-president. Ze moeten wel voor een deel worden opgelapt. Op de vragen over de F-16's wil Rutte geen commentaar leveren. Er is geen voornemen om F-16's te sturen, maar er zijn ook geen taboes. De inzet van jachtvliegtuigen is een stap die niet zonder debat zal plaatsvinden, belooft hij.

Vandaag presenteerde het JIT, dat de ramp met de MH17 onderzoekt, bewijsmateriaal waaruit geconcludeerd kan worden dat president Poetin persoonlijk betrokken was bij de inzet van Buk-raketten in Oekraïne. Omtzigt vraagt de premier om die bevindingen in de Raadsconclusies van de Europese top te krijgen.

Er zijn inderdaad vergaande aanwijzingen dat Poetin betrokken was bij de inzet van dit type wapens in dit gebied, reageert Rutte. Hij verwacht echter niet dat de Raad unaniem met die conclusie zal instemmen. De premier benadrukt wel dat het neerhalen van de MH17 voor Nederland een oorlogsmisdaad is en dat de conclusies gebruikt kunnen worden in rechtszaken hierover.

Groene industrieplannen

Met het nieuwe Green Deal Industrial Plan lijkt de EU te reageren op de groene industrieplannen van de VS. Nieuwe miljardenfondsen gooien olie op het vuur van de inflatie, waarschuwt Eppink (JA21). Stoffer vreest dat de EU gezamenlijke leningen aangaat voor de groene industrieplannen.

Dat ligt niet voor de hand, stelt Rutte. Een fonds kan ook met bestaande middelen worden gevuld, maar Nederland ziet niet de noodzaak van zo'n fonds.

Er leven terecht zorgen over de protectionistische maatregelen die de VS hebben afgekondigd, aldus Piri (PvdA). Zij pleit voor het inzetten van opbrengsten van de emissiehandel voor een gezamenlijk innovatiefonds. Amhaouch (CDA) vindt dat Europese landen niet onderling moeten concurreren op energie en arbeidskosten.

De Amerikanen laten zien hoe de valse tegenstelling tussen groen en economie overstegen kan worden, meent Gündogan. Daar kan Europa juist een voorbeeld aan nemen. Rutte zegt dat hij blij is dat Amerika werk maakt van de naleving van het Akkoord van Parijs.

De Kamer stemt op 9 februari over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: