Europese top 17 en 18 april
16 april 2024, debat - De Kamer debatteert met premier Rutte over de buitengewone Europese Raad van 17 en 18 april 2024.
Op de agenda van de top, die plaatsvindt in Brussel, staan onder andere het concurrentievermogen van Europa, de toekomst van de interne markt en de verhouding met Turkije. De woordvoerders richten zich in het debat vooral op de conflicten in het Midden-Oosten en op de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
Midden-Oosten
Afgelopen weekend werden er honderden raketten en drones afgevuurd op Israël vanuit Iran. De aanval werd grotendeels afgeweerd.
Paternotte (D66) vindt dat Europa hard moet optreden tegen Iran. Als de wapenindustrie in Iran verder opgebouwd wordt, kan dat tot steeds meer burgerslachtoffers leiden. Rutte noemt de aanvallen van Iran verwerpelijk. Nederland pleit in EU-verband voor extra maatregelen tegen Iran.
Veel landen droegen tijdens de aanvallen van Iran bij aan de verdediging van Israël. Waarom hielp het Nederlandse fregat Tromp niet mee, vraagt Ceder (ChristenUnie). De aanval vond buiten het inzetgebied van het fregat plaats, antwoordt Rutte.
Tuinman (BBB) vindt dat Israël gesteund moet worden met F-35-onderdelen om zich te kunnen verdedigen tegen "de as van het kwaad". Eerder oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland deze onderdelen niet mag leveren. Boswijk (CDA) vraagt of Nederland zelfstandig kan besluiten om dat toch te doen met als voorwaarde dat Israël de F35's niet inzet in Gaza.
De F-35's zijn volgens Rutte belangrijk voor Israël om te kunnen reageren op de dreigingen vanuit de regio. Hij gaat in gesprek met Israël over de voorwaarde dat ze niet ingezet mogen worden in Gaza. Alleen dan mag levering van onderdelen eventueel hervat worden van de rechter.
Piri (GroenLinks-PvdA) pleit voor een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza. Alle diplomatieke middelen moeten ingezet worden "om te voorkomen dat de regio nog verder ontvlamt". Rutte zegt het belang van een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza te blijven benadrukken. Nederland geeft in contacten met Israël aan dat terughoudendheid cruciaal is om verdere escalatie te voorkomen.
Eerdmans (JA21) waarschuwt voor de economische gevolgen van een verdere escalatie van het conflict voor Nederland, zoals hogere gas- en olieprijzen.
Oekraïne
Als we willen dat Oekraïne de oorlog van Rusland wint, moeten we de luchtsteun aan Oekraïne snel versterken, stelt Dassen (Volt). Van Campen (VVD) vraagt zich af of Europese landen Oekraïne kunnen ondersteunen met militair materieel uit hun eigen voorraden. De premier antwoordt dat het versterken van de luchtverdediging een absolute prioriteit is. Samen met Tsjechië en Denemarken kijkt Nederland wat er op dat gebied nog meer gedaan kan worden.
Door geld te geven aan Oekraïne zorgen we ervoor dat de oorlog wordt voortgezet, stelt Van Houwelingen (FVD). Hij vraagt wat voor het kabinet belangrijker is: dat Rusland verliest of dat er geen derde wereldoorlog uitbreekt. Oekraïne vecht voor de eigen soevereiniteit en veiligheid, maar ook voor die van Europa, zegt Rutte. Daarom is de militaire steun aan Oekraïne zo belangrijk.
Turkije
Volgens Emiel van Dijk (PVV) blijft Turkije perspectief op EU-toetreding houden. De PVV is daar "mordicus tegen", onder andere omdat Turkije migranten onvoldoende tegenhoudt en ervoor zorgt dat mensensmokkelaars vrij spel hebben. Kahraman (NSC) vindt dat de onderhandelingen over toetreding terecht zijn bevroren en dat die niet meer hervat moeten worden. We moeten met Turkije samenwerken, hoe lastig dat ook is, stelt Diederik van Dijk (SGP). Is verder werken aan de bestaande associatieovereenkomst niet logischer dan toetreding tot de EU, vraagt hij.
Turkije is een belangrijke NAVO-bondgenoot en partner in het bestrijden van terrorisme, zegt de premier. Samenwerking met Turkije is volgens Rutte dan ook van groot belang voor de veiligheid in de wereld. De onderhandelingen over toetreding tot de EU zijn "comateus" en er is geen plan om die weer op te starten.
De Kamer stemt op woensdag 17 april over de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct