Energieschulden en de verkoop van 17,5 miljard kuub gas aan het buitenland

31 mei 2023, debat - Kan Nederlands gas voor eigen gebruik aangewend worden in plaats van dat grotendeels aan het buitenland te verkopen? Daarover debatteert de Kamer met staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken) en minister Schouten (Armoedebeleid).

Het kabinet wil schulden overnemen van mensen die de energierekening niet kunnen betalen, meldde de NOS in september 2022. Kort daarvoor werd bekend dat Nederland 17,5 miljard kuub gas aan het buitenland had verkocht. Verschillende Kamerleden vroegen zich vervolgens af waarom Nederlanders niet zelf over dat gas kunnen beschikken.

Gasprijs en export

Door forse winstmarges en hoge belastingen hebben Nederlanders te maken met een hoge gasprijs, terwijl datzelfde gas in het buitenland goedkoper wordt verkocht. Zo worden we een "doorstroomparadijs", oordeelt Omtzigt. Hoe zorgen we ervoor dat Nederlands gas beschikbaar is voor huishoudens als we zelf klem zitten?

Nederland is onderdeel van een Europese interne markt, legt Vijlbrief uit. Je mag niet zomaar je gas voor je eigen burgers houden. Die strategie heeft lang goed gewerkt, maar het afgelopen jaar ging het "behoorlijk verkeerd" vanwege de oorlog in Oekraïne, erkent de staatssecretaris. De hoge prijzen hadden te maken met het vullen van de bergingen.

De staatssecretaris wijst erop dat in eerdere jaren de prijzen voor Nederlanders juist lager waren dan in het buitenland. Hij zegt toe te onderzoeken of het mogelijk is dat bedrijven die Nederlandse burgers als klant hebben, bijvoorbeeld via een handelsmissie Nederlands gas uit de Noordzee kunnen inkopen.

Contracten

We verkopen gas voor een spotprijs door aan Duitsland en België, constateert Van Haga (Groep Van Haga). Hoelang lopen deze contracten door? Waarom worden ze geheimgehouden? Wat moet er in 2024 geleverd worden, en tegen welke voorwaarden, vraagt Van der Plas (BBB).

Kamerleden kunnen de contracten van gashandelaar GasTerra, waar Nederland voor de helft aandeelhouder van is, vertrouwelijk inzien, belooft Vijlbrief. Die langetermijncontracten van rond 2009 vond Nederland destijds prettig, omdat die afzet voor Nederlands gas garandeerden. Voor de zomer komt er een brief naar de Kamer over GasTerra.

Huishoudens

Het leed bij Nederlandse huishoudens is nog niet geleden, waarschuwt Kops (PVV). Sommige moeten dit jaar flink bijbetalen bij de jaarafrekening. Wat gaat de regering doen om te voorkomen dat deze huishoudens omvallen? Wordt het noodfonds voor de komende stookseizoen weer opgezet, vraagt Thijssen (PvdA, mede namens GroenLinks). Hoeveel voorbereiding is daarvoor nodig?

Het voor de komende winter openstellen van het noodfonds is een van de opties die op 28 april aan de Kamer gemeld is, stelt minister Schouten. Het kabinet neemt hier een besluit over in augustus, zodat dat op Prinsjesdag duidelijk wordt.

Gasopslag en -strategie

Hoe staat het met de vulling van de gasopslagen? Waar blijft de langetermijnvisie hierop, vraagt Erkens (VVD). Hij wil dat Nederland langetermijncontracten voor de inkoop van gas afsluit met bijvoorbeeld Noorwegen.

De huidige opslagen zitten voor ruim 70% vol en we zullen naar verwachting met voor 90% gevulde opslagen de winter ingaan, meldt Vijlbrief. Dat is ruim boven de EU-doelen. Hij zegt toe dat voor de zomer het strategische energieplan van minister Jetten (Klimaat en Energie) naar de Kamer wordt gestuurd.

De Kamer stemt op 6 juni over de ingediende moties.

Zie ook