Eerste termijn begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid

27 november 2024, begroting - De Kamer debatteert over de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor 2025.

Bestaanszekerheid, de arbeidsmarkt, arbeidsmigratieen problemen bij het UWV. In het debat komen deze en andere onderwerpen aan de orde die te maken hebben met Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Bestaanszekerheid en minimumloon

Het nieuwe kabinet zorgt ervoor dat iedereen er in 2025 op vooruitgaat, betoogt De Jong (PVV). De brandstofaccijns blijft laag, de energiebelasting daalt, het eigen risico in de zorg wordt bevroren, het kindgebonden budget gaat omhoog, schoolmaaltijden blijven gratis en de inkomstenbelasting voor werkenden gaat omlaag.

Het is raar als je niet kunt leven van het salaris dat je verdient, zegt Patijn (GroenLinks-PvdA). Zij wil daarom dat het minimum(jeugd)loon omhooggaat. Ook laakt ze de baanonzekerheid waar veel mensen mee te maken hebben. In vergelijking met andere Europese landen zijn er in Nederland namelijk veel flexcontracten.

Jongeren van 18, 19 en 20 jaar krijgen geen eerlijk loon, vindt Dassen (Volt). Het is volgens hem een slechte zaak dat het minimumloon van een 18-jarige slechts de helft is van dat van een 21-jarige. Hij wil geen onderzoeken afwachten en het minimumjeugdloon, een "reliek uit het verleden", snel verhogen. Saris (NSC) vraagt de minister scenario's op te stellen om het minimumjeugdloon stapsgewijs te verhogen.

Arbeidsmarkt en werkenden

De krapte op de arbeidsmarkt begint een bedreiging te worden voor onze welvaart,zegt Vijlbrief (D66). Het moet daarom aantrekkelijker en makkelijker worden om meer te gaan werken. Dat kan door de marginale belastingdruk te verlagen, een belastingvoordeel te geven aan hen die minimaal drie dagen werken en kinderopvang gratis of heel goedkoop te maken.

Het loont onvoldoende om (meer) te gaan werken, betoogt Aartsen (VVD), door de hoge marginale druk, het kwijtraken van toeslagen en de kosten van kinderopvang. Het is goed dat het kabinet meer aandacht heeft voor de werkende middengroepen, maar het is niet genoeg. Hij pleit onder meer voor een voltijdsbonus.

Hardwerkende Nederlanders zijn niet alleen mensen met een vaste baan en een hypotheek, zegt Lahlah (GroenLinks-PvdA). Ook de moeder in de bijstand die elke euro omdraait, de mantelzorger die een naaste helpt en de jongere met twee baantjes die toch geen huur kan betalen, leveren een belangrijk bijdrage aan de maatschappij.

We laten veel arbeidspotentieel liggen door mensen met een ziekte of beperking niet te laten werken, zegt Rikkers (BBB). Ze wil de regels zo veranderen dat deze mensen de kans krijgen om naar vermogen mee te doen. Werken moet lonen, zegt Welzijn (NSC), voor mensen zonder én met een beperking. Hoe staat het in dat licht met de uitvoering van de banenafspraak?

Informeel, onbetaald werk is het fundament van onze samenleving, zegt Ceder (ChristenUnie). Hij vindt het belangrijk dat mensen betaald werk en zorg kunnen combineren. Arbeidsproductiviteit en economische groei moeten wat hem betreft geen doel op zich zijn. Flach (SGP) vindt dat er in het beleid onvoldoende aandacht is voor de rol en positie van het gezin. Daarom oppert hij om een gezinstop te organiseren.

Arbeidsmigratie

Overlast in wijken, krapte op de woningmarkt en druk op sociale voorzieningen. Te lang zijn de lasten van arbeidsmigratie afgewenteld op de samenleving, stelt Boon (PVV) vast. Hij is dan ook blij dat de regering dit probleem wil oplossen.

Het is terecht dat de regering de misstanden bij arbeidsmigratie wil aanpakken, zegt Ergin (DENK). Maar het strikt beperken van het aantal arbeidsmigranten is volgens hem geen goed idee. Het zou leiden tot tekorten in veel sectoren en is daarom slecht voor de economie.

UWV

Hoe lossen we de problemen bij het UWV goed op? Door foutieve berekeningen hebben mensen met een Wajong- of WIA-uitkering jarenlang een te hoge of te lage uitkering gekregen. Van Dijk (CDA) denkt dat het verstandig is om de hersteloperatie buiten het UWV om te organiseren.

De situatie bij het UWV zorgt voor veel onrust bij mensen die afhankelijk zijn van een uitkering, stelt Van Kent (SP) vast. Hij roept de minister op om hun excuses aan te bieden en te verzekeren dat er geen geld wordt teruggevorderd of uitkeringen worden verlaagd.

Het debat over de begroting gaat op 28 november verder. Minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) reageren dan op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Direct.