Eerste termijn begroting Binnenlandse Zaken

12 oktober 2022, begroting - De Kamer bespreekt de begroting van Binnenlandse Zaken van minister Bruins Slot en staatssecretaris Van Huffelen.

Het vertrouwen in politiek en overheid, (lokale) democratie en discriminatie. Deze en andere onderwerpen komen aan de orde in de eerste termijn van het debat over de begroting van Binnenlandse Zaken.

Vertrouwen

Het vertrouwen in de politiek en de overheid is tot een laag niveau gezakt, stellen verschillende woordvoerders vast. Mensen haken af omdat ze het gevoel hebben dat de overheid ze niet helpt maar ze juist tegenwerkt, betoogt Leijten (SP). De overheid zou juist een stootkussen moeten zijn en mensen die vallen, moeten opvangen.

Ondanks dat Nederland hoog staat in de internationale lijstjes, is er een breed onbehagen, zegt Strolenberg (VVD). De politiek moet volgens hem keihard werken om vertrouwen terug te winnen. Dat kan door slagvaardig de problemen van burgers aan te pakken en taal te gebruiken die iedereen begrijpt.

Checks, checks en nog meer checks. De overheid gaat te veel uit van controle en moet meer vanuit mensen gaan denken, zegt Dekker (D66). Mensen moeten fouten mogen maken, bijvoorbeeld bij het invullen van een formulier. Dit zou wettelijk verankerd moeten worden. Ook pleit ze voor onderzoek naar het uitbreiden van de bevoegdheden van de Ombudsman.

We moeten aandacht hebben voor de groep die dreigt af te haken, zegt Bikker (ChristenUnie). Belangrijk daarbij is volgens haar dat de overheid dienstbaar en betrouwbaar is. En er moet één loket zijn waar mensen terechtkunnen, zodat ze zich niet van het kastje naar de muur voelen gestuurd.

Regio, gemeenten en lokale democratie

Er is een kloof tussen Randstad en regio, tussen Den Haag en de rest van het land, denkt Van Dijk (CDA). Het burgerberaad is volgens haar een goed middel om mensen op lokaal niveau meer bij de overheid te betrekken. Ook is zij blij dat het uitdaagrecht in de wet wordt vastgelegd.

Randstad en regio zijn twee werelden die elkaar steeds minder begrijpen, zegt Bisschop (SGP). Er zijn grote verschillen in economische kansen en in de regio verdwijnen steeds meer voorzieningen. Wat doet de minister voor een eerlijke spreiding van werkgelegenheid?

Buurthuizen, zwembaden en andere lokale voorzieningen komen in de problemen door de hoge energieprijzen, stelt Bromet (GroenLinks, mede namens de PvdA) vast. Gemeenten zouden daarvoor gecompenseerd moeten worden. Ook moeten ze meer duidelijkheid krijgen over hun financiering na 2025.

Er is een kloof tussen aangehaakt en afgehaakt Nederland, zegt Eerdmans (JA21). Mensen vertrouwen de lokale partijen volgens hem meer dan landelijke, omdat ze zich richten op hun eigen gemeente. Hoe staat het met de uitvoering van de motie om de subsidie voor de ondersteuning van lokale politieke partijen te regelen?

Democratie en rechtsstaat

Je mag zeggen wat je denkt, als je maar hetzelfde denkt als iedereen. Bosma (PVV) waarschuwt dat de vrijheid van meningsuiting en de democratie worden aangetast door politiek correcte en woke ideologieën. Links-liberale elites maken de dienst uit en PVV'ers die zich inzetten voor de (lokale) democratie, worden ontslagen.

De overheid gaat slordig om met de grondrechten, betoogt Koekkoek (Volt). De minister zou moeten ingrijpen als haar collega's de randen opzoeken. Ook gaat Nederland volgens haar te nonchalant om met de aanbevelingen van het Europese anti-corruptieorgaan GRECO.

Democratie is meer dan een stembusgang, zegt Sneller (D66). Nederland moet volgens hem kritisch naar zichzelf kijken en proberen om mensen meer bij de politiek te betrekken. Hij pleit daarom voor het invoeren van een "democratisch donatietegoed", een voucher waarmee burgers geld aan een (lokale) partij kunnen doneren.

Sociale grondrechten

Het is goed dat er meer aandacht is voor de klassieke grondrechten, zegt Simons (BIJ1), maar de sociale grondrechten mogen niet worden vergeten. Het gaat om economische, sociale en culturele rechten, die te vaak worden geschonden. Ook in de bijzondere gemeenten in Caribisch Nederland.

Het recht op wonen is één van die sociale grondrechten. Maar de woningmarkt is in diepe crisis, constateert Van Haga (Groep Van Haga). Hij pleit voor meer mogelijkheden om woningen te splitsen. Pak scheefwonen aan en maak het aantrekkelijk voor ouderen om door te stromen naar bejaardentehuizen, raadt hij aan.

Discriminatie

De strijd tegen discriminatie komt onvoldoende terug in de begroting, zegt Van Baarle (DENK). Hij vraagt daarom extra geld voor de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme, een regionale pilot tegen woningmarktdiscriminatie, het vieren van de internationale dag tegen racisme en discriminatie en een nationaal onderzoek naar moslimdiscriminatie.

Het debat over de begroting gaat op 13 oktober verder met de reactie van de bewindslieden op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook